%0 Journal Article %T رویکرد آلوسی به تفسیر عرفانی %J مجله ادیان و عرفان %I دانشگاه تهران %Z 2228-5563 %A قاسم پور, محسن %D 2016 %\ 02/20/2016 %V 48 %N 2 %P 227-243 %! رویکرد آلوسی به تفسیر عرفانی %K عرفان اسلامی %K تصوف %K نقشبندیه %K آلوسی بغدادی %K روح المعانی %K تفسیر عرفانی %K ابن‌عربی %K قرآن کریم %R 10.22059/jrm.2016.58705 %X ابوالثناء شهاب‌الدین محمود آلوسی بغدادی از مفسران سدۀ سیزدهم هجری و وابسته به طریقت نقشبندیه و مؤلف تفسیر روح المعانی است. یکی از جنبه‎های مهم این تفسیر، رویکرد مفسر نسبت به سنت تفسیر عرفانی است. آلوسی از گرایش‎های عرفانی استقبال کرده و در مواضعی بر اساس تخصص و دانش، روحیات و ذوقیات و احوال بیرونی و نیازهای مخاطبان، به بازتاب  آراء مفسران منتسب به عرفان نظری و عرفان سیر و سلوکی اقدام نموده است. دربرابر جریان و سنت تفسیر عرفانی، مواجهه آلوسی با آراء تفسیری عارفان گزینشی است. بر این اساس، کوشش برای توافق بین شریعت و عرفان و برمبنای آموزه‎های طریقت نقشبندیه روح حاکم بر این نگرش را در سنت تفسیر عرفانی تشکیل می‎دهد. افزون براین، نباید از مواجهة انتقادی و محققانة وی با برخی آرای دیگر تفسیر عرفانی در روح المعانی، همچون مواجهه با نظریة وحدت وجود ابن عربی  غفلت ورزید. این نوع رویارویی‎ها که در جای خود از استقلال و قوت اجتهادی وی در تفسیر به معنای اعم و تفسیر عرفانی به معنای اخص آن حکایت می‎کند، تنها در پرتو رویکرد ویژة او و با عنایت به مؤلفة دانش و تخصص آلوسی قابل تبیین و تشخیص است. %U https://jrm.ut.ac.ir/article_58705_0f8246e31dd3a023dd7ee4f5bb7537e9.pdf