ORIGINAL_ARTICLE
صفحات آغازین
https://jrm.ut.ac.ir/article_55574_865346a5df8b9eac15409fde88dbc1f6.pdf
2015-03-21
1
10
10.22059/jrm.2015.55574
ORIGINAL_ARTICLE
دیالکتیک جمال و جلال در اندیشة عینالقضات همدانی
عینالقضات همدانی با استفاده از جمال، جلال و دیالکتیک آن دو، یک نظام منسجم فکری را پیریزی کرده که بدون درک صحیح آن نظام، دسترسی به اندیشههای وی ناممکن است. این حکیم مغانی بهقدری به این دوگانه و دوگانیهای دیگر توجه دارد که شتابزدگی در بررسی اندیشههای او، چهبسا منجر به این برداشت ناصواب شود که وی ثنوی است. یکی از این دوگانه که جلال است و تجلیات آن، در اندیشة وی و عارفان خراسان به برداشتهای نادرستی از اعتقادات این طایفه منجر شده و چهبسا موجبات مرگ آنان را فراهم آورده است. این طایفه که سخنان خود را در پردة رمز بیان میکنند از ادامهدهندگان حکمت مغانیاند. حکمت مغانی شاهکلید رمزگشایی از دستگاه رمزی عینالقضات محسوب میشود. در این زمینه استفاده از عرفان نظری به منظور تبیین رمزهای وی بسیار راهگشاست. هدف اصلی این پژوهش معرفی این نظام فکری و رمزگشایی از آن با استفاده از عرفان نظری خواهد بود.
https://jrm.ut.ac.ir/article_55566_95212619c7033db33d985d6fd0e2c27a.pdf
2015-03-21
1
17
10.22059/jrm.2015.55566
جلال
جمال
حکمت مغانی
دیالکتیک
عینالقضات و نور سیاه
زهرا
خدایاری
z_khodayari@yahoo.com
1
دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان
LEAD_AUTHOR
رحمان
مشتاق مهر
r.moshtaghmehr@gmail.com
2
استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان
AUTHOR
[1] قرآن کریم
1
[2] اذکایی (سپیتمان)، پرویز (1366). افسانة دو همزاد. چیستا، تهران، ش 43، آبان ماه، ص264- 268.
2
[3] اسداللهی، خدابخش (1388). اندیشههای عرفانی عینالقضات در باب ابلیس. فصلنامة ادبیات عرفانی و اسطوره شناختی. تهران، سال پنجم، شمارۀ 14، بهار، ص9- 25.
3
[4] بندهش (1390). فرنبغ دادگی. گزارنده مهرداد بهار، چاپ 4، تهران، توس.
4
[5] پورجوادی، نصرالله (1364). ابلیس دورو.معارف، تهران، شمارۀ 4، فروردین و تیر، ص 151- 166.
5
[6] پورداود، ابراهیم (1377). یشتها. جلد 2، تهران، اساطیر.
6
[7] حسنی، نرگس (1386). سیمای ابلیس در آثار عینالقضات همدانی. مطالعات عرفانی، تهران، شمارۀ 6 ، پاییز و زمستان، ص 5- 34.
7
[8] سهروردی، شهابالدین یحیی (1388). مجموعه مصنفات شیخ اشراق. تصحیح و مقدمۀ هانری کربن، چ4، ج1و2، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
8
[9] شبستری، محمود (1382). گلشن راز، بهاهتمام کاظم دزفولیان، تهران، طلایه.
9
[10] شوان، فریتیوف (1393). چکیدة مابعدالطبیعة جامع. ترجمۀ رضا کورنگ بهشتی؛ فاطمه صانعی، چاپ 1، تهران، حکمت.
10
[11] صائنالدین علیبن ترکه (1360). تمهیدالقواعد. تصحیح سیدجلالالدین آشتیانی، تهران، انتشارات وزارت فرهنگ و آموزش عالی.
11
[12]عالیخانی، بابک (1386). سهروردی و توأمان، اشراق، تهران، سال 2، شمارۀ 4و 5، بهار و تابستان، ص 45- 48.
12
[13]----------( 1385). ظلمت در فلسفۀ سهروردی.گردآورنده شهرام پازوکی، همایش عرفان، اسلام، ایران و انسان معاصر، تهران، بهمن 1383، ص 65- 72 .
13
[14]----------(1382). دین زرتشتی از نظرگاه جاویدان خرد.گردآورنده: شهرامیوسفیفر، همایش نقد تجدد از دیدگاه سنتگرایان معاصر، تهران، اسفند 1380، ص 113- 118.
14
[15]----------(1379). بررسی لطایف عرفانی در نصوص عتیق اوستایی. تهران، هرمس.
15
[16]----------(1379). نظری به کتاب رازوری در آیین زرتشت.مجلۀ دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، تهران، دورۀ 153-154، بهار و تابستان، ص 335- 342.
16
[17] عینالقضات همدانی(1389). تمهیدات. مقدمه و تصحیح: عفیف عسیران، چاپ 8، تهران، منوچهری.
17
[18]----------(1387). نامههای عینالقضات همدانی. بهاهتمام علینقی منزوی؛ عفیف عسیران، چاپ 2، جلد 1و2، تهران، اساطیر.
18
[19] فناری، شمسالدین محمد حمزه (1374). مصباحالانس بین المعقول و المشهود. تصحیح محمد خواجوی، تهران، مولی.
19
[20] قونوی، صدرالدین (1381). اعجاز البیان فی تفسیر ام القرآن. تصحیح سیدجلالالدین آشتیانی، قم، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی.
20
[21]----------(1371). الفکوک. تصحیح: محمد خواجوی، تهران، مولی.
21
[22] قیصری، داود (1375). شرح فصوصالحکم. تصحیح سیدجلالالدین آشتیانی، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی.
22
[23] کاتسینگر، جیمز اس (1388). تفرج در باغ حکمت: توصیه به جویندگان حقیقی معنا. ترجمه سید محمد حسین صالحی، قم، دانشگاه ادیان و مذاهب.
23
[24] کاشانی، عبدالرزاق (1426ق). اصطلاحات الصوفیه. تصحیح عاصم ابراهیم الکیالی الحسینی الشاذلی الدرقاوی، بیروت، دارالکتب العلمیه.
24
[25] کلینی، محمدبن یعقوب (1365). الکافی. تصحیح علی اکبر غفاری، جلد 8، تهران، دارالکتب الاسلامیه.
25
[26] گنون، رنه (1392). سیطره کمیّت و علائم آخرالزمان. ترجمۀ علیمحمد کاردان، چ 5، تهران، مرکز نشر دانشگاهی.
26
[27] محمدی پارسا، عبدالله؛ سعیدی، حسن (1392). بررسی و نقد جریان جبرگرایی عرفانی در دفاع از ابلیس. ادیان و عرفان، سال 46، شمارۀ 1، بهار و تابستان، ص85- 109.
27
[28] مستعلی پارسا، غلامرضا (1389). نظر عینالقضات همدانی در مورد ابلیس و ارتباط آن با نظام احسن. تهران، علم.
28
[29] نیکلسون، رینولد (1382). تصوف اسلامی و رابطة انسان و خدا. ترجمه محمدرضا شفیعی کدکنی، تهران، سخن.
29
[30] یزدانپناه، یدالله (1392). مبانی و اصول عرفان نظری. نگارش سیدعطاء انزلی، چاپ 4، قم، انتشارات مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
30
[31]---------- (1391). حکمت اشراق. نگارش مهدی علیپور، چاپ 2، جلد 2، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، تهران، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی (سمت).
31
ORIGINAL_ARTICLE
جستاری در شناخت مآخذ کتاب «پند پیران»
پند پیران از متون عرفانی بهجامانده از قرن پنجم هجری است که نویسندۀ آن ناشناخته است. این کتاب مجموعهای از حکایات را با موضوعات مختلف در خود جای داده است. یکی از مهمترین موضوعاتی که در حکایات این کتاب جلوهگری میکند، تصوف و عرفان است. منبع حکایات این کتاب که دربارۀ صوفیان مشهور قرن سوم هجری و شیوۀ زندگی و کرامات ایشان است، ناشناخته مانده و بدان اشارهای نشده است؛ بنابراین، در این گفتار برآنیم با کنکاش در منابع عربی و ایرانی سرچشمههای این حکایات را پیدا کنیم. براساس یافتههای پژوهش، حکایات این کتاب در منابع عربی و برخی منابع ایرانی کهن که پیش از پند پیران یا همعصر آن بوده، نقل شدهاند. این مسأله نشان میدهد که نویسندۀ پند پیران همۀ حکایات را با ذوق و قریحۀ خویش بهنگارش در نیاورده، بلکه از منابع پیشین نیز استفاده کرده است. همچنین این حکایات در منابع پس از پند پیران با تغییر و تفاوت نقل شدهاند که نشان میدهد این روندی عمومی است که در گذشتۀ دور در ادبیات وجود داشته و مختص به دورۀ خاصی نیست. همچنین ردپای حکایات پند پیران بهعنوان یکی از متون کهن را میتوان در منابع بعدی ایرانی نیز یافت.
https://jrm.ut.ac.ir/article_55567_721b9382198ad5fde3bc178e5d10e6cd.pdf
2015-03-21
19
47
10.22059/jrm.2015.55567
پند پیران
تصوف
قرن سوم هجری
مأخذشناسی
منابع عربی و ایرانی
مسلم
خزلی
moslem_khezeli@yahoo.com
1
دانشجوی دکتری ادبیات عرب دانشگاه رازی کرمانشاه
LEAD_AUTHOR
وحید
سبزیان پور
wsabzianpoor@yahoo.com
2
دانشیار گروه عربی دانشگاه رازی کرمانشاه
AUTHOR
[1] ابن ابیالدنیا، أبوبکر عبداللهبن محمد (1413هق). مجاب و الدعوة. دراسة و تحقیق الشیخ زیاد حمدان. الطبعة الأولی، بیروت، مؤسسة الکتب الثقافیة.
1
[2]----------(1413هق). المنامات. المحقق عبدالقادر أحمد عطا. الطبعة الأولی، بیروت، مؤسسة الکتب الثقافیة.
2
[3] ابن الجوزی، جمالالدین أبوالفرج عبدالرحمنبن علیبن محمد (1406هق). التبصرة. الطبعة الأولی، بیروت، دار الکتب العلمیة.
3
[4]-----------(1421هق). صفةالصفوة، المحقق أحمدبن علی. القاهرة، دار الحدیث.
4
[5] ----------(1412هق). المنتظم فی تاریخ الأمم و الملوک. المحقق محمد عبدالقادر عطا، مصطفى عبدالقادر عطا، الطبعة الأولی، بیروت، دار الکتب العلمیة.
5
[6] ابن الحاج، أبوعبدالله محمدبن محمدبن محمد (بدون التاریخ). المدخل. دار التراث.
6
[7] ابن حمدون، حمدبن الحسنبن محمدبن علی ابوالمعالی (1417هق). التذکرةالحمدونیة. الطبعة الأولی، دار صادر، بیروت.
7
[8] ابن الخراط، عبدالحقبن عبدالرحمنبن عبداللهبن الحسینبن سعید إبراهیم (1406هق). العاقبة فی ذکر الموت. المحقق خضر محمد خضر. الطبعة الأولی، الکویت، مکتبة دار الأقصى.
8
[9] ابن خلکان، محمدبن ابراهیمبن أبیبکر (1900م). و فیات الأعیان و أنباء أبناء الزمان. المحقق إحسان عباس. بیروت، دار صادر.
9
[10] ابن خمیس، الحسینبن نصر (1427هق). مناقبالأبرار و محاسنالأخیار. تحقیق محمد أدیب الجادر. الطبعة الأولی، الإمارات، مرکز زاید للتراث و التاریخ.
10
[11] ابن رجب، زینالدین عبدالرحمنبن أحمد (1409هق). التخویف من النار و التعریف بحال دار البوار. المحقق بشیر محمد عیون. الطبعة الثانیة، الطائف، دمشق، مکتبة المؤید، دار البیان.
11
[12]----------(1422هق). روائع التفسیر (الجامع لتفسیر الإمام ابن رجب الحنبلی). جمع و ترتیب أبی معاذ طارقبن عوضاللهبن محمد. السعودیة، دار العاصمة.
12
[13] ابن الصلاح، عثمانبن عبدالرحمن، أبوعمرو، تقیالدین (1992م). طبقات الفقهاء الشافعیة. المحقق محییالدین علی نجیب، الطبعة الأولی، بیروت، دار البشائر الإسلامیة.
13
[14] ابن العدیم، عمربن أحمدبن هبةالله (بدون التاریخ). بغیة الطلب فی تاریخ حلب. المحقق سهیل زکار. دار الفکر.
14
[15] بن عساکر، أبوالقاسم علیبن الحسنبن هبةالله (1415هق). تاریخ دمشق. المحقق عمروبن غرامة العمروی. دار الفکر للطباعة و النشر و التوزیع.
15
[16] ابن قیم، محمدبن أبیبکربن أیوببن سعد شمسالدین (بدون التاریخ). الروح فی الکلام على أرواح الأموات و الأحیاء بالدلائل من الکتاب و السنة. بیروت، دار الکتب العلمیة.
16
[17] ابن کثیر، أبوالفداء إسماعیل بن عمر (1424هق). البدایة و النهایة. تحقیق عبداللهبن عبدالمحسن الترکی. الطبعة الأولی، دار هجر للطباعة والنشر و التوزیع و الإعلان.
17
[18] ابن المبرد، یوسفبن حسنبن أحمدبن حسن ابن عبدالهادی الصالحی جمالالدین (هق1420). محض الصواب فی فضائل أمیرالمؤمنین عمربن الخطاب. المحقق عبدالعزیزبن محمدبن عبد المحسن، المدینة النبویة، عمادة البحث العلمی بالجامعة الإسلامیة.
18
[19] ابن ملقن، سراجالدین أبوحفص عمربن علیبن أحمد (1415هق). طبقاتالأولیاء. بهتحقیق نورالدین شریبه. الطبعة الثانیة، القاهرة، مکتبة الخانجی.
19
[20] ابن منظور، جمالالدین ابوالفضل محمدبن مکرمبن علی (1402هق). مختصر تاریخ دمشق. المحقق روحیة النحاس. ریاض عبدالحمید مراد، محمد مطیع، الطبعة الأولی، دمشق، دار الفکر للطباعة التوزیع و النشر.
20
[21] الأصبهانی، ابونعیم (1405هق). حلیةالاولیاء و طبقاتالأصفیاء. الطبعة الاولی، بیروت، دار الکتاب العربی.
21
[22] الأصبهانی، صدرالدین، أبوطاهر السِّلَفی أحمدبن محمدبن إبراهیم (1425هق). الطیوریات. من أصول أبوالحسین المبارکبن عبدالجبار الصیرفی الطیوری (المتوفى 500هـ)، دراسة و تحقیق دسمان یحیى معالی، عباس صخرالحسن. الطبعة الأولی، بیروت، مکتبة أضواء السلف.
22
[23] الگار، حامد (1372هش). «امام موسی کاظم (ع) و اخبار اهل تصوف». مترجم آذرمیدخت مشایخ فریدینی. مجلۀ فلسفه و کلام، دانشگاه فردوسی مشهد، شمارۀ 29 و 30، صص42-55.
23
[24] الأماسی، محمدبن قاسمبن یعقوب (1423هق). روض الأخیار المنتخب من ربیع الأبرار. الطبعة الأولی، حلب، دار القلم العربی.
24
[25] أنس، مالکبن (1425هق). الموطأ. المحقق محمد مصطفى الأعظمی. الطبعة الأولی، ابوظبی، مؤسسة زایدبن سلطان آلنهیان للأعمال الخیریة والإنسانیة.
25
[26] انصاری، خواجهعبدالله (1362هش). طبقاتالصوفیه. تصحیح محمد سرور مولایی. توس.
26
[27] الأنطاکی، داودبن عمر (1413هق). تزیینالأسواق. تحقیق محمد التونجی. الطبعة الأولی، بیروت، عالم الکتب.
27
[28] البغوی، محیی السنة، أبومحمد الحسینبن مسعود (1417هق). معالمالتنزیل. المحقق حققه وخرج أحادیثه محمد عبدالله النمر، عثمان جمعة ضمیریة، سلیمان مسلم الحرش. الطبعة الرابعة، دار طیبة للنشر والتوزیع.
28
[29] البیهقی، أحمدبن الحسینبن علیبن موسى أبوبکر (1423هق). شعبالإیمان. حققه و راجع نصوصه و خرج أحادیثه عبدالعلی عبدالحمید حامد، أشرف على تحقیقه و تخریج أحادیثه مختار أحمد الندوی. الطبعة الأولی، مکتبة الرشد للنشر و التوزیع بالریاض بالتعاون مع الدار السلفیة به بومبای بالهند.
29
[30] التنوخی، المحسنبن علیبن محمدبن أبی الفهم داود (1995م). نشوار المحاضرة و أخبار المذاکرة. المحقق عبود الشالچی. الطبعة الثانیة، بیروت، دار صادر.
30
[31] التوحیدی، علیبن محمدبن العباس أبوحیان (1408هق). البصائر و الذخائر. المحقق وداد القاضی. الطبعة الأولی، بیروت، دار صادر.
31
[32] لثعلبی، أبوإسحاق أحمدبن محمدبن إبراهیم (1422هق). الکشف و البیان. تحقیق الإمام أبی محمدبن عاشور. مراجعة و تدقیق الأستاذ نظیر الساعدی. الطبعة الأولی، بیروت، دار إحیاء التراث العربی.
32
[33] الجرجانی، الإمام الموفق بالله الحسینبن إسماعیل (2001هق). الاعتبار و صلوة العارفین. المحقق عبدالسلامبن عباس الوجیه. الطبعة الأولی، مؤسسة الإمام زیدبن علی (ع) الثقافیة.
33
[34] الجمالی، أبوالفداء زینالدین قاسمبن قُطْلُوْبَغَا (1432هق). الثقات ممن لم یقع فی الکتب الستة. دراسة و تحقیق شادیبن محمدبن سالم آلنعمان. الطبعة الأولی، صنعاء، مرکز النعمان للبحوث و الدراسات الإسلامیة و تحقیق التراث و الترجمة.
34
[35] چتیک، ویلیام (1388هش). در آمدی بر تصوف. مترجم محمدرضا رجبی. چاپ دوم، قم، انتشارات دانشگاه ادیان و مذاهب.
35
[36] الحاکم النیسابوری، (1411هق). المستدرک علی الصحیحین. تحقیق مصطفى عبدالقادر عطا. الطبعة الأولی، بیروت، دار الکتب العلمیة.
36
[37] حسینی، مریم (1381هش). «زبان فاخر و لسان واجد تصوف، مروری بر احوال و آثار و افکار شیخ المشایخ، سید الطائفة، طاووس العلماء و سلطان المحققین جنید بغدادی». مجلۀ پژوهشهای فلسفی. دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تبریز، شماره 183-184، صص63-100.
37
[38] الحقی، اسماعیل (بدون التاریخ). تفسیر روح البیان. دار إحیاء التراث العربى.
38
[39] حلبی، علی اصغر (1377هش). مبانی عرفانی و احوال عارفان. چاپ دوم، تهران، اساطیر.
39
[40] خرکوشی، عبدالملکبن محمدبن ابراهیم (1418هق). تهذیبالأسرار. تصحیح بسامبن محمد بارود. بیروت، مکتبة المثنی.
40
[41] الخازن، علاءالدین علیبن محمدبن إبراهیم (1399هق). تفسیر الخازن المسمى لباب التأویل فی معانی التنزیل. بیروت، دار الفکر.
41
[42] الخطیب البغدادی، أبوبکر أحمدبن علی (1417هق). تاریخ بغداد و ذیوله. دراسة و تحقیق مصطفى عبدالقادر عطا. الطبعة الأولی، بیروت، دار الکتب العلمیة.
42
[43] خوافی، مجد (1389هش). روضۀ خُلد. مقدمه، تصحیح و تعلیق عباسعلی وفایی. چاپ اوّل، تهران، سخن.
43
[44] الدینوری المالکی، أبوبکر أحمدبن مروان (1419هق). المجالسة و جواهر العلم. المحقق أبوعبیدة مشهوربن حسن آلسلمان.جمعیة التربیة الإسلامیة، دار ابن حزم، البحرین - أم الحصم، بیروت.
44
[45] الذهبی، شمسالدین أبوعبدالله محمدبن أحمدبن عثمانبن قَایْماز (1413هق). تاریخالإسلام و وفیات المشاهیر و الأعلام. المحقق عمر عبدالسلام التدمری. الطبعئ الثانیة، بیروت، دار الکتاب العربی.
45
[46] ----------(1427هق). سیر أعلام النبلاء. القاهرة، دار الحدیث.
46
[47] ----------(1382هق). میزان الاعتدال فی نقد الرجال. تحقیق علی محمد البجاوی. الطبعة الأولی، بیروت، دار المعرفة للطباعة و النشر.
47
[48] الرازی، فخرالدین محمدبن عمر (1421هق). التفسیرالکبیر أو مفاتیحالغیب. بیروت، دار الکتب العلمیة.
48
[49] الزرکشی، أبوعبدالله بدرالدین محمدبن عبداللهبن بهادر (1376هق). البرهان فی علوم القرآن. المحقق محمد أبوالفضل إبراهیم. الطبعة الأولی، دار إحیاء الکتب العربیة عیسى البابى الحلبی.
49
[50] الزمخشری، جارالله (1412هق). ربیعالأبرار و نصوصالأخیار. الطبعة الأولی، بیروت، مؤسسة الأعلمی.
50
[51] سبزیانپور، وحید، حسنی، سارا (1392هش). «منابع عربی و فارسی چهل حکایت از حکایات صوفیه، مطالعۀ مورد پژوهانه (کتاب روضۀ خُلد)». مجلۀ عرفانیات در ادب فارسی، دانشگاه آزاد همدان، دورۀ 4، شمارۀ 1، صص133-155.
51
[52] السبکی، تاجالدین عبدالوهاببن تقیالدین (1413هق). طبقات الشافعیة الکبرى. المحقق محمود محمد الطناحی، عبدالفتاح محمد الحلو. الطبعة الثانیة، هجر للطباعة و النشر و التوزیع.
52
[53] السراج القاری، جعفربن أحمدبن الحسین (بدون التاریخ). مصارعالعشاق. بیروت، دار صادر.
53
[54] السلمی، أبوعبدالرحمن محمدبن الحسینبن موسى (1421هق). تفسیر السلمی و هو حقائق التفسیر. تحقیق سید عمران. بیروت، دار الکتب العلمیة.
54
[55] السمعانی، عبدالکریمبن محمدبن منصور (1382هق). الأنساب. المحقق عبدالرحمنبن یحیى المعلمی الیمانی و غیره. الطبعة الأولی، حیدرآباد، مجلس دائرة المعارف العثمانیة.
55
[56] السیوطی، عبدالرحمنبن أبیبکر، جلالالدین (1387هق). حسن المحاضرة فی تاریخ مصر و القاهرة. المحقق محمد أبوالفضل إبراهیم. الطبعة الأولی، مصر، دار إحیاء الکتب العربیة، عیسى البابی الحلبی و شرکا.
56
[57] ----------1417هق). شرح الصدور بشرح حال الموتى و القبور. المحقق عبدالمجید طعمة حلبی. الطبعة الأولی، لبنان، دار المعرفة.
57
[58] الشاطبی، إبراهیمبن موسىبن محمد (1417هق). الموافقات. المحقق أبوعبیدة مشهوربن حسن آلسلمان. الطبعة الأولی، دار ابن عفان.
58
[59] شمس، محمدجواد (1392هش). «تأملی در پیوند تاریخی بایزید بسطامی با امام جعفر صادق (ع)». پژوهشنامۀ ادیان و عرفان، دانشگاه تهران، دورۀ 7، شمارۀ 13، صص147-171.
59
[60] الصفدی، صلاحالدین خلیلبن أیبکبن عبدالله (1420هق). الوافی بالوفیات. المحقق أحمد الأرناؤوط و ترکی مصطفى. بیروت، دار إحیاء التراث.
60
[61] طباطبایی بهبهانی، سیدمحمد (1385هش). «نقد منابع سهلشناسی (سهلبن عبدالله التستری)». مجلۀ دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، شمارۀ 179، صص43-62.
61
[62] الطرطوشی، أبوبکر محمدبن محمد ابن الولید (1289هق) .سراجالملوک. مصر، من أوائل المطبوعات العربیة.
62
[63] العسقلانی، أبوالفضل أحمدبن علیبن محمدبن أحمدبن حجر(1412هق). الإصابة فی تمییز الصحابة. تحقیق علی محمد البجاوی. الطبعةالأولى، بیروت، دارالجیل.
63
[64]----------(1326هق). تهذیبالتهذیب. الطبعة الأولی، الهند، مطبعة دائرة المعارف النظامیة.
64
[65]----------(1390هق). لسانالمیزان. المحقق دائرة المعرف النظامیة – الهند، بیروت، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات.
65
[66] عطار، فریدالدین (1380هش). تذکرةالاولیاء. بررسی، تصحیح متن، توضیحات و فهارس محمد استعلامی. چاپ دوازدهم، تهران، زوار.
66
[67] الغزالی، أبوحامد محمدبنمحمد (بدون التاریخ). إحیاء علوم الدین. بیروت، دارالمعرفة.
67
[68] ----------(1387هش). کیمیای سعادت. بهکوشش حسین خدیو جم، چاپ چهاردهم، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی.
68
[69] ----------(1961م). منهاج العابدین. مصر، دار احیاء الکتب العربیة.
69
[70] الفیروزآبادی، مجدالدین أبوطاهر محمدبن یعقوب (1416هق). بصائر ذوی التمییز فی لطائف الکتاب العزیز. المحقق محمد علی النجار. القاهرة، المجلس الأعلى للشئون الإسلامیة، لجنة إحیاء التراث الإسلامی.
70
[71] القرطبی، أبوعبدالله محمدبن أحمدبن أبیبکربن فرح(1423هق). الجامع لأحکام القرآن. تحقیق هشام سمیر البخاری. الریاض، دار عالم الکتب.
71
[72] القشیری، عبدالکریمبن هوازنبن عبدالملک (بدون التاریخ). الرسالةالقشیریة. تحقیق عبدالحلیم محمود، الدکتور محمودبن الشریف. القاهرة، دار المعارف.
72
[73] محمد ایوب، حسن (1425هق). الحدیث فی علوم القرآن و الحدیث. الطبعة الثانیة، الإسکندریة، دارالسلام.
73
[74] محمدی فشارکی، محسن، چهارمحالی، محمد (1391هش). «تجلی پیامبر در خواب صوفیه». مجلۀ مطالعات عرفانی، دانشکدۀ علوم انسانی دانشگاه کاشان، شمارۀ 15، صص163-184.
74
[75] المروزی، أبوالمظفر، منصوربن محمدبن عبدالجبار ابن أحمد (1418هق). تفسیرالقرآن. المحقق یاسربن إبراهیم و غنیمبن عباسبن غنیم. الطبعة الأولی، الریاض، دار الوطن.
75
[76] المقدسی، أبومستملی، اسماعیلبن محمدبن عبدالله (1363هش). نورالمریدین و فضیحة المدعین. تصحیح محمد روشن. اساطیر، تهران.
76
[77] ناشناخته (1357هش). پند پیران، متنی فارسی بهظاهر از قرن پنجم هجری. تصحیح جلال متینی. انتشارات بنیاد فرهنگ ایران.
77
[78] نفیسی، سعید (1383هش). سرچشمۀ تصوف در ایران. بهکوشش عبدالکریم جربزهدار. چاپ اول، تهران، اساطیر.
78
[79] النیسابوری، أبوالقاسم الحسنبن محمدبن حبیب (1405هق). عقلاءالمجانین. تحقیق أبوهاجر محمد السعیدبن بسیونی زغلول. الطبعة الأولی، بیروت، دار الکتب العلمیة.
79
[80] هجویری، علیبن عثمان (1376هش). کشفالمحجوب. مصحح والنیتسن الکسییویچ ژوکوفسکی. مقدمه قاسم انصاری. چاپ پنجم طهوری.
80
[81] الیافعی، أبومحمد عفیفالدین عبداللهبن أسعدبن علیبن سلیمان (1417هق). مرآة الجنان و عبرة الیقظان فی معرفة ما یعتبر من حوادث الزمان. وضع حواشیه خلیل المنصور. الطبعة الأولی، بیروت، دار الکتب العلمیة.
81
[82] یثربی، سیدیحیی (1386هش). عرفان و شریعت. چاپ اول، تهران، کانون اندیشۀ جوان.
82
ORIGINAL_ARTICLE
نقد تصوف در آثار صوفیان قبل و بعد از حملۀ مغول
شکلگیری جریان تصوف در قرن دوم هجری، از یک سو منشأ تحولات فراوانی در حوزههای مختلف اجتماعی شده و از سوی دیگر این جریان فکری، پذیرای اندیشهها، سلیقهها و برداشتهای گوناگون دینی شده است. این تأثیر و تأثرات سبب بروز درگیری و نزاع درونی جریان فکری تصوف شده است. در مراحل رشد و رونق تصوف، جوامع اسلامی درگیر حمله های بنیانکن مغول شدند که در همۀ سطوح فرهنگی و اقتصادی جامعه تأثیر نهاد و بیشک جریان فکری و اجتماعی تصوف نیز از این تأثیرات نمیتوانست برکنار بماند. در این پژوهش سعی شده نقدهایی که صوفیان سدههای پنجم و ششم – بهعنوان سدههای قبل از حملۀ مغول - و صوفیان سدههای هشتم و نهم -که پس از ویرانی مغول قرار دارد - در آثار خود بر دیگر صوفیان روا داشتهاند، استخراج و هر دوره با همدیگر مقایسه شود تا بتوان از این میان به شناخت بهتر و بیشتری از جریانهای نابههنجار تصوف قبل و بعد از حملۀ مغول دست یافت. در پایان نتیجه گرفته میشود، حملۀ مغول به شکل مستقیم بر دگرگونیهای صوفیانه و نقدهای درونمشربی آنان تأثیر نگذاشته است.
https://jrm.ut.ac.ir/article_55568_72b8b6e87c055b684cd9fdbb9d20bfe8.pdf
2015-03-21
49
66
10.22059/jrm.2015.55568
تصوف
عرفان
مغول
نقد
مهدی
رضائی
rezaei@kazerunsfu.ac.ir
1
استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه سلمان فارسی کازرون
LEAD_AUTHOR
مریم
خسروانی خانیمنی
kurosh56@yahoo.com
2
دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه سلمان فارسی کازرون
AUTHOR
[1] غزالی، احمد (1370). مجموعۀ آثار فارسی احمد غزالی. تصحیح احمد مجاهد، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
1
[2] انصاری، خواجه عبدالله (1380). طبقات صوفیه. تصحیح عبدالحی حبیبی و با کوشش حسین آهی، تهران، فروغی.
2
[3] باخرزی، ابوالمفاخر (1383). اورادالاحباب و فصوصالاداب، تصحیح ایرج افشار، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
3
[4] جامی، عبدالرحمنبن احمد. (1386). مثنوی هفت اورنگ، تصحیح مرتضی مدرس گیلانی، تهران، اهورا ـ مهتاب.
4
[5] ---------- (1386). نفحاتالانس من حضراتالقدس. تصحیح محمود عابدی، تهران، انتشارات سخن.
5
[6] حافظ، شمسالدین محمد (1387). دیوان. تهران، انتشارات اساطیر.
6
[7] خواجوی کرمانی، محمودبن علی (؟). دیوان اشعار. تصحیح احمد سهیلی خوانساری، تهران، کتابفروشی بارانی و محمودی.
7
[8] سنائی، مجدودبن آدم (1387). حدیقهالحقیقه و شریعهالطریقه. تصحیح مدرس رضوی، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
8
[9] شاه نعمتالله ولی، نعمتاللهبن عبدالله (1347). کلیات اشعار، تصحیح جواد نوربخش، تهران، انتشارات خانقاه نعمتاللهی.
9
[10] شمالی، محمدعلی (1389). «علم اخلاق و فلسفۀ اخلاق: تأملی دربارۀ حوزههای مختلف مطالعات اخلاقی». معرفت اخلاقی، سال اول، شمارۀ سوم، تابستان، صص7ـ26.
10
[11] شیخ جام، شهابالدین ابونصر احمدبن محمد (1368). انسالتائبین. تصحیح علی فاضل، تهران، چاپخانۀ حیدری.
11
[12]. فقیه کرمانی، عماد ( 1348). دیوان قصائد و غزلیات. تصحیح رکنالدین همایونفرخ، تهران، انتشارات ابنسینا.
12
[13]. غزالی طوسی، ابوحامد امام محمد (1380). کیمیای سعادت. تصحیح حسین خدیو جم، تهران، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
13
[14] قشیری، ابوالقاسم عبدالکریمبن هوازن (1345). رسالۀ قشیریه. تصحیح بدیعالزمان فروزانفر، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
14
[15] کاشانی، عزالدین محمود (1387). مصباحالهدایه. تصحیح عفت کرباسی و محمدرضا برزگر خالقی. تهران، زوار.
15
[16] هجویری، ابوالحسن علیبن عثمان (1389). کشفالمحجوب، تصحیح محمود عابدی، تهران، سروش.
16
ORIGINAL_ARTICLE
نظریۀ رشد ایمانی فاولر بهعنوان چارچوبی برای تربیت دینی
روانشناسان مدلهای خوبی را برای درک رشد شناختی، رفتاری و روانشناختی مطرح کردهاند، اما دکتر جیمز فاولر متخصص الهیات، بر این باور بود که مدلی ویژه برای رشد ایمانی تدوین نشده است. وی نظریۀ رشد ایمانی خود را براساس نظریههای رشدی پیاژه، اریکسون و کلبرگ و مباحثههای دینی در زمینۀ ایمان که تیلیش[1]، نیبوهر[2] و اسمیت[3] بیان کرده بودند، بنا نهاد و آن را مراحل رشد ایمانی[4] نامید. نظریۀ فاولر از طریق گوشدادن به زندگی سیصدوپنجاهوهفت مصاحبهشونده بین سالهای 1972 تا 1981 پدید آمده است. فاولر پس از مصاحبههای متعدد با آزمودنیها، به این نتیجه رسید که رشد ایمان که همان رشد ایجاد معنا است، پدیدهای جهانی و انسانی بوده و تا حدی ذاتی و غریزی است. او همچنین نشان داد که رشد ایمانی، مسیری رشدی، فکری، شناختی و پیشبینیپذیر را دنبال میکند. با اینکه دامنۀ گستردهای از محققان خارجی به این نظریه توجه نشان دادهاند، پیچیدگیهای آن سبب شده چالشهای نظری، اخلاقی و عملی زیادی بههمراه داشته باشد. با توجه به اینکه در ایران این نظریه بسیار مهجور مانده است، در این مقاله کوشش شده درک بهتری از آن فراهم آید. ازاینرو ابتدا تعریف ایمان، و سپس مراحل رشد ایمانی از نگاه فاولر بهتفصیل بررسی شده و درنهایت انتقادهای وارد بر این نظریه بیان میشود. بهنظر میرسد این نظریه که شامل یک پیشمرحله و شش مرحله است، بهعنوان ساختاری برای تدوین نظریۀ رشد دینی- ایمانی مطابق با آموزههای اسلامی- شیعی راهگشا باشد.
[1] . Tillich
[2] . Neibuhr
[3] . Smith
[4] . stages Of Faith Development
https://jrm.ut.ac.ir/article_55569_b6704ab4a009c2d6ec603f4ac1ac2e7c.pdf
2015-03-21
67
79
10.22059/jrm.2015.55569
تربیت دینی
جیمز فاولر
نظریۀ رشد ایمانی
احمد
زندوانیان
1
استاد یار گروه علوم تربیتی دانشگاه یزد
AUTHOR
راضیه
طیبی
razieh2026@yahoo.com
2
دانشجوی دکتری روانشناسی تربیتی دانشگاه خوارزمی
AUTHOR
رویا
رسولی
r.rasouli@alzahra.ac.ir
3
استادیار دانشکدۀ روانشناسی دانشگاه الزهرا
LEAD_AUTHOR
[1] رسولی، رویا و سلطانی گردفرامرز، سمیه (1391). مقایسه و رابطۀ جهتگیری مذهبی و عمل به باورهای دینی با سازگاری زناشویی در طلاب و دانشجویان. فصلنامۀ خانوادهپژوهی، شمارۀ 32، ص427.
1
[2] مهدوی کنی، م ( 1387). دین و سبک زندگی. تهران انتشارات دانشگاه امام صادق.
2
[3] یگانه، طیبه؛ حسین خانزاده، عباسعلی؛ غفاری، طاهره و کاظمی، ملیحه (1391(. رابطۀ دینداری در کار با تعهد سازمانی و خودنظارتی، مجموعه مقالات دومین همایش ملّی دانشجویی روانشناسی، مشاوره و دین صص 782-778.
3
[4] Fowler, J. W (2004). faith development at 30: naming the challenges of faith in a new millennium. Religious Education, Vol. 99 No. 4.
4
[5] Parker, S. (2006). Measuring faith development. Journal of Psychology and Theology, 34, 4, 337-
5
348.
6
[6] Ervin, T. M. (2001). Encouraging the spiritual development of counseling students and supervisees using fowler’s stages of faith development, Ohio university, from Eric database.
7
[7] Fowler, J. W., and Dell, M. L. (2004). Stages of faith and identity: Birth to teens. Child and A dolescent Psychiatric Clinics of North America, 13, 17–34.
8
[8] Stanard, R., and Painter, L. (2004). Using a faith development model in collage counseling. College Student Affairs Journal, 23, 2, 197-207.
9
[9] Bridges, L. J., and Moore, K. A. (2002). Religion and Spirituality in Childhood and Adolescence. Child trends.
10
[10] Weiss Ogden, K. R., & Sias, S. M. (2010). An integrative spiritual development model of supervision for counselors-in-training. http:// counseling out fitters.com/ vistas/ vistas10/ Article_44.
11
[11] Neuman, M. E. (2011). Addressing Children's Beliefs Through Fowler's Stages of Faith. Journal of Pedatric Nursing, 26, 44-50.
12
[12] Parker, S. (2009). Faith development theory as a context for supervision of spiritual and religious issues. Counselor Education and Supervision, 49, 1, 39-53.
13
[13] Compton, D. M. (2008). Faith development in young children؛ A qualitative study of gender differences. Doctoral dissertation, university of south Carolina.
14
[14] Corcoran, Henry A. (2007). A synthesis of narratives: Religious undergraduate students making meaning in the context of secular research university. Doctoral dissertation in philosophy, university of Denver.
15
[15] Brabley, L. R. (1983). An exploration of the relationship between fowler’s theory of faith development and myers briggs personality type. Doctoral dissertation, ohio state university.
16
[16] Small, L. J. (2008). College student religious affiliation and spiritual identity: A qualitative study.Doctoral dissertation, University of Michigan.
17
[17] Parra,A. Manuel, J.C. (2014). Changes Resulting from Paranormal/Spiritual Experiences and their Effects on People’s Wellbeing. Journal for the Study of Spirituality 4, 73-82.
18
[18] Schramm, D. G., Marshall, J. P., Harrls, V. W., & Lee, T. R. (2012). Religiosity, Homogamy, and marital adjustment: An examination of newlyweds in first marriages and remarriages. Journal of Family Issues,33,8567-1571.
19
[19] Nicoline F,B.G . Uwland- Sikkema, Visser.A. (2014). How Spirituality Helps Cancer Patients with the Adjustment to their Disease. Journal of Religion and Health.
20
Online publication date: 19-Apr-2014.
21
[20] Walker,A.G.(2012). The Relationship between the Integration of Faith and Work with Life and Job Outcomes. Journal of Business Ethics, 12(3) 453-461.
22
[21] Anokhin, S., & Schulze, W. S.(2009). Entrepreneurship, innovation, and corruption. Journal of Business Venturing, 24(5),465-476.
23
[22] Valerie Michaelson, Peter Robinson, William Pickett. (2014). Participation in Church or Religious Groups and its Association with Health: A National Study of Young Canadians. Journal of Religion and Health53, 1353-1373. Online publication date: 1-Oct-2014.
24
ORIGINAL_ARTICLE
چشمزخم در میانۀ دین و جادو؛ مطالعۀ موردی سنتهای وابسته به چشمزخم در روستای پیربالا، آذربایجان شرقی
چکیده: هدف از انجام این پژوهش بررسی باورها و آداب و رسوم مرتبط با چشمزخم در چارچوب مردمشناسی دین و آیین است. در مردمشناسی دین همواره میان مناسک دینی و جادویی تفاوتهایی ترسیم شده است. در این پژوهش ابتدا به ارائۀ تعاریف مشخص از دین و جادو از منظر مردمشناختی پرداخته خواهد شد و سپس مبتنی بر آن تعاریف مجموعۀ باورها و آداب و رسوم وابسته به چشمزخم در روستای پیربالای آذربایجان شرقی بررسی شده و درهمآمیختگی عناصر جادویی و دینی در آن باورها و مناسک تجزیه و تحلیل میشود. روستای پیربالا در هجده کیلومتری جنوبغربی شهرستان مرند از توابع استان آذربایجان شرقی قرار دارد. دادههای مورد مطالعه در این پژوهش از طریق مشاهدات میدانی و ثبت مصاحبه با ساکنان آن روستا گردآوری شده و درون چارچوب پژوهشی مذکور تجزیه و تحلیل شده است. تمایزهای موجود میان عناصر دینی و جادویی در عمل و در بطن زندگی روزمره چندان هم پررنگ و مشخص نبوده و نتایج این پژوهش درهمآمیزی قابل توجهی را میان آنها نشان میدهد. اصل و منشأ باور به چشمزخم اکنون برای اهالی پیربالا خصلتی دینی دارد و بهطور دقیق از گفتمان دینی حاکم بر فرهنگ شیعی برمیخیزد. با اینحال از شواهد قومنگاشتی چنین برمیآید، ورای این باور دینی و در سطوح پایینتر، رفتارها، سلوک و ابزارهایی در زمینة دفع چشم بد نمایان میشوند که از ساحت دینی فراگذشته و مواجههای تجربی و انسانیتر را با نیروهای شرّ دامن میزند. کلیدواژگان: چشمزخم؛ دین؛ جادو؛ فتیش؛ روستای پیربالا.
https://jrm.ut.ac.ir/article_55570_e3d8396d0d5cb7689fada54b4bc40186.pdf
2015-03-21
81
99
10.22059/jrm.2015.55570
جادو
چشمزخم
دین
روستای پیربالا
فتیش
پریوش
سیاه
pariwash.siyah@gmail.com
1
کارشناسی ارشد پژوهش هنر دانشگاه هنر اسلامی تبریز
AUTHOR
وحید
عسکرپور
v.askarpour@tabriziau.ir
2
استادیار گروه مرمت آثار تاریخی دانشگاه هنر اسلامی تبریز
LEAD_AUTHOR
[1]اکبرنژاد، مهدی؛ محمدی، روح الله (1388). کنکاشی در مقولۀ شور چشمی چشمزخم در قرآن و روایات. تحقیقات علوم قرآن و حدیث، سال ششم، شماره 12، ص 67-90.
1
[2]اوستا (1385). اوستا کهنترین سرودها و متنهای ایرانی. گزارش و پژوهش جلیل دوستخواه، جلدهای1 و 2، تهران، انتشارات مروارید.
2
[3]اینسُل، تیموثی (1392). باستانشناسی دین و آیین. ترجمۀ وحید عسکرپور، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب پارسه.
3
[4]بند هشت (1369)، برگرداننده مهرداد بهار، تهران، توس.
4
[5]حیدری، حسین؛ صدیقی ارفعی، فریبرز؛ عسکری بابادی، مرجان (1391). زمینهیابی تجارب تفسیری (دعا، استخاره، رویای صادقه، لقمه حلال، چشمزخم) از دریافتهای معرفتی در اقشار مردم کاشان. جامعهپژوهی فرهنگی، دوره 3، شماره 2، ص 55-78.
5
[6]دهخدا، علیاکبر (1376). لغتنامه دهخدا. جلدهای3 و 6 و14، تهران، دانشگاه تهران.
6
[7]رحمانی، جبار؛ کامل، شهربانو (1392). نمازلیقهای ترکمن، بحثی در باب نمادهای کلیدی و آیینی فرهنگ. مطالعات تطبیقی هنر. دوره 3، شماره 6، ص 73-85.
7
[8] طوسی، افضل؛ سنجی، عفتالسادات و مونس (1393)، آرایهها و نگارههای مرتبط با چشمزخم در دستبافتههای اقوام ایرانی، نگره، دوره 9، شماره 31، ص 76-91.
8
[9]غلامحسینزاده، غلامحسین؛ روحالامینی، محمود؛ قنبری، افسون )1389(. عوامل چشمزخم در شعر شاعران فارسی. کهننامة ادب فارسی، دوره 1، شماره 1،ص 93-110.
9
[10]فریزر، جیمز ج (1383). شاخة زرین پژوهشی در جادو و دین. ترجمه کاظم فیروزمند، تهران، نشر آگاه.
10
[11]فوکایی، شینجی )1962(. شیشهایرانی. ترجمه آرمان شیشهگر، 1371، تهران، سازمان میراث فرهنگی.
11
[12]مجلسی، علامه محمدتقی (؟) بحارالانوار. جلدهای 25 و 26.
12
[13]Bhasin, Veena (2007). "Medical Anthropology; a review". Ethno-Med., 1(1): 1-20.
13
[14]Durkheim, Emile (1995). The Elementary forms of religious life. The Free Press, New York.
14
[15]Eller, Jack David (2007). Introducing anthropology of religion; Culture to the ultimate.Routledge, New York.
15
[16]Lewis, Gilbert (1994). "Magic, religion and the rationality of belief" in: Tim Ingold (ed.) Companion encyclopedia of anthropology; Humanity, culture and social life. Routledge, New York.
16
[17]Malinowski, Bronislaw (1948). Magic, science and religion and other essays. Beacon Press, Boston.
17
[18]Morris, Brian (2006). Religion and anthropology; A critical introduction. Cambridge University Press, Cambridge.
18
[19]Spiro, Alison M. (2005). "NajarOrBhut- Evil eye or ghost affliction; Gujarati views about illness causation". Anthropology and Medicine, 12(1),pp 61-73.
19
[20]Tylor, Edward B. (1896). Anthropology; An introduction to the study of man and civilization. D. Appleton and Company, New York.
20
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی مواجهۀ بین کلیساهای پروتستان آلمان و رژیم نازی
ظهور حزب نازی، بهقدرت رسیدن و جنگافروزی آنها، تنگنایی دشوار برای مردم اروپا و آلمان بهوجود آورد. کلیساهای آلمان در این دوره با آزمونی دشوار روبهرو شدند. کارنامۀ کلیساهای پروتستان آلمان در این دوره جالب توجه است. ظرفیتها و کمبودهای الهیاتی کلیساها در این بحبوحه آشکار شد. در کلیسای پروتستان جنبشهای مسیحیان ژرمن و کلیسای معترف ظهور کردند، که بهترتیب به حمایت و مخالفت با رژیم نازی پرداختند. تبعیت از حکومت و مخالفت با یهودیان پیشزمینهای در الهیات لوتر داشت که در این دوره آسیبهای خود را نشان داد. بعضی از متألهان و شبانان کوشیدند ضعفهای الهیاتی را برطرف کنند؛ الهیات کارل بارت و دیتریش بونهوفر و بیانیۀ بارمِن از این جهت حایز اهمیت هستند. این تلاشهای الهیاتی در پی اصلاح برخی موانع الهیاتی یا سوءبرداشتها از مسیحیت در راه مبارزه با حاکمان ستمگر بودند. کوتاهی در قبال کشتار یهودیان، ضعفی آشکار در کارنامۀ کلیسا بود. ظهور رژیم نازی در آلمان پیامدها و درسهای آموختهای را برای کلیسای آلمان برجای نهاد. نزاع ایمان و هراس در سطوح جمعی و فردی آشکار بود. تکیه بر کتاب مقدس در این دوران خود سنتی را برجای نهاد که تا مدتها بعد مورد استفادۀ کلیسا قرار گرفت.
https://jrm.ut.ac.ir/article_55571_ffdf5d5026ed9a941b3fed982c24937c.pdf
2015-03-21
101
120
10.22059/jrm.2015.55571
الهیات پروتستان
بیانیۀ بارمن
دیتریش بونهوفر
کارل بارت
کلیساهای پروتستان آلمان
کلیسای معترف
مسیحیت و حزب نازی و یهودستیزی در آلمان نازی
جعفر
فلاحی
fallahijafar@profs.semnan.ac.ir
1
استادیار گروه ادیان و عرفان دانشگاه سمنان
LEAD_AUTHOR
[1] ابرمان، هیکو (1385). لوتر مردی میان خدا و شیطان، ترجمۀ فریدالدین رادمهر، تهران، چشمه.
1
[2]پاسمور، کوین (1390). فاشیسم، ترجمۀ علی معظمی، تهران، ماهی.
2
[3] فولادوند، عزتالله (1377). خرد در سیاست، تهران، طرحنو.
3
[4] گرگور، نیل (1389). چگونه هیتلر بخوانیم، ترجمۀ رحمان بوذری، تهران، پرسش.
4
[5] گلاور، جاناتان (1392). انسانیت: تاریخ اخلاقی قرن بیستم، ترجمۀ افشین خاکباز، تهران، آگه.
5
[6] لین، تونی (1384). تاریخ تفکر مسیحی، ترجمۀ روبرت آسریان، تهران، فرزان روز.
6
[7] مکگراث، آلیستر (1387). مقدمهای بر تفکر نهضت اصلاح دینی، ترجمۀ بهروز حدادی، قم، ادیان و مذاهب.
7
[8] وایس، جان (1389). سنت فاشیسم، ترجمۀ عبدالحمید طباطبایی یزدی، تهران: هرمس.
8
[9] Barth, Karl (1960).Community, State and Church, New York, Doubleday.
9
[10] Begbie, Jeremy (1985). “The Confessing Church and the Nazis: A Struggle for TheologicalTruth”, Anvil, vol. 2, no. 2, 1985, pp. 117-130.
10
[11] Bethge, Eberhard (1975).Bonhoeffer: Exile and Martyr, London, Collins.
11
[12] Bonhoeffer, Dietrich (1978).Ethics, London, SCM.
12
[13] Bonhoeffer, Dietrich (1959) The Cost of Discipleship, London, SCM.
13
[14] Busch, Eberhard (1976).Karl Barth, London, SCM.
14
[15] Conway, J. S. (1968).The Nazi Persecution of the Churches 1933-45, Toronto, Basic Books.
15
[16] Gerlach, Wolfgang (2000).And the Witnesses Were Silent: The Confessing Church and the Persecution of the Jews, Nebraska, University of Nebraska Press.
16
[17] Praamsma, L. (1981).The Church in the Twentieth Century, St Catherines.
17
[18] Peet, Garnet (1988).“The Protestant Church in Nazi Germany”, the Clarion, Vol. 37, No. 22-24, oct. 28,; on http://spindleworks.com/library/peet/german.htm
18
[19] Rasmussen, Larry (1972).Dietrich Bonhoeffer: Reality and Resistance, Nashville, Abingdon Press.
19
[20] Robertson, E. H. (1962).Christians against Hitler, London, SCM Press.
20
[21] Todt, Heinz Eduard (2007). Authentic Faith: Bonhoeffer's Theological Ethics in Context, Michigan, Wm. B. Eerdmans.
21
[22] Willmer, Haddon (2004).“Karl Barth”, The Blackwell Companion to Political Theology, eds.: Peter Scott and William T. Cavanaugh, Blackwell, pp. 123-135.
22
ORIGINAL_ARTICLE
مناسبات شیعه و معتزله در قرن چهارم هجری
از نیمۀ دوم قرن اول هجری به بعد، فرق و مذاهب مختلف کلامی شروع به رشد کردند. یکی از این جریانهای فکری معتزله بود که تا اواسط قرن سوم هجری روابط چندان مطلوبی با شیعه نداشت؛ بنابراین تا این برهه از زمان بسیاری از رهبران دو گروه ردیههای فراوانی بر آثار همدیگر مینوشتند که هدف آنها از این عمل، دفاع از اصول اعتقادی مکتب خود بود که در بسیاری از موارد با تعصب و چشمپوشی از حقیقت نیز همراه میشد. اما از نیمۀ دوم قرن سوم هجری خصوصاً با روی کار آمدن حکومت شیعی آلبویه این جریان فکری به گونهای دیگر طی طریق کرد و روابط فکری معتزله با شیعه بسیار به هم نزدیک شد بهطوری که بسیاری از شیعیان از استادان معتزلی علم فراوانی کسب کردند و بعضی از معتزلیان مثل راوندی و ابوعیسی وراق به شیعه گرویدند و اصطلاح متشیعۀ معتزله در این عصر، اصطلاحی رایج که به معتزلیانی که به شیعه گرایش پیدا کرده بودند، اطلاق میشد. همچنین بسیاری از بزرگان معتزله با رهبران فکری شیعه مثل شیخ مفید، خاندان نوبختی و... تعاملات مختلفی برقرار کردند که این تعاملات هرگز به خشونت نگرایید و هر دو گروه ، نظریات هم را با تسامح و تساهل میشنیدند. در نگاه کلی، در قرن چهارم هجری معتزله و شیعه خصوصاً شیعۀ زیدیه تأثیر متقابلی بر یکدیگر برجا گذاشتند.
https://jrm.ut.ac.ir/article_55572_d8b11067dc75368af23fd88b1f273f3f.pdf
2015-03-21
121
138
10.22059/jrm.2015.55572
آلبویه
شیعه
صاحببن عباد
قاضی عبدالجبار
قرن چهارم هجری و معتزله
ضرغام
گرجی پور
zarghamgorji@yahoo.com
1
دانشجوی دکتری گروه تاریخ، واحد نجفآباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجفآباد، ایران.
LEAD_AUTHOR
محمدعلی
چلونگر
2
استاد گروه تاریخ، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران.
AUTHOR
علیرضا
ابطحی
3
استادیار گروه تاریخ، واحد نجفآباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجفآباد، ایران.
LEAD_AUTHOR
]1 [ ابن ابیالحدید، عزالدین ابوحامدبن محمد (1378 ه.ق). شرح نهجالبلاغه. تحقیق: محمد ابوالفضل، مصر، دارالاحیاء الکتب العربیه.
1
]2[ ابن اثیر، عزالدین علی، (1407 ه.ق). الکامل فی التاریخ. الطبعة السادسة، لبنان، بیروت، دارالکتب العلمیه.
2
]3[ ابن تغری بردی، جمالالدین ابوالمحاسن، ( 1383 ه.ق). النجوم الزاهره فی ملوک مصر و قاهره. مصر، وزارة الثقافة و الارشاد.
3
]4 [ ابن جوزی، ابوالفرج، (1412 ه.ق). المنتظم. بیروت، دارالکتب العلمیه.
4
]5[ ابن عباد، صاحب، (1374 ه.ق). رسالة فی الهدایة و الضلالة. تحقیق: حسین علی محفوظ و محمد موقر، تهران، انجمن فرهنگی مهر.
5
]6[ ابن عتبه، (؟). عمده الطالب فی انساب آل ابی طالب. قم، منشورات رضی.
6
]7[ ابن مرتضی، احمدبن یحیی، (؟). طبقات المعتزله. بیروت. منشورات دارالمکتبة الحیاء.
7
]8[ ابن مرتضی، احمدبن یحیی، ( 1988 م). المنیة و الامل. تحقیق: محمدجواد مشکور، بیروت، دارالفکر.
8
]9[ ابن ندیم، (1391 ه.ق). الفهرست فی اخبار العلماء المنصفین من القدماء و المحدثین و اسماء کتبهم. تهران، مروی.
9
]10[ اقبال، عباس، (1345 ه.ش). خاندان نوبختی. تهران، کتابخانه طهوری.
10
]11[ بغدادی، ابومنصور عبدالقاهر، (1948 م). الفرق بین الفرق. قاهره، نشر الثقافه الاسلامیه.
11
]12[ جارالله، زهدی حسن، (1366 ه.ق). المعتزله. مصر، مطبعة القاهره.
12
]13[جعفریان، رسول، ( 1372 ه.ش). مناسبات فرهنگی معتزله و شیعه. تهران، سازمان تبلیغات اسلامی.
13
]14[ خطیب بغدادی، (؟). تاریخ بغداد. مصر، قاهره، دارالفکر.
14
]15[ زرکلی، خیرالدین، (1989 م). الاعلام. بیروت، دارالعلم للملایین.
15
]16[ سیدمرتضی، (1410 ه.ق). الشافی. قم. بینا.
16
]17[ الشریف الرضی، (؟). دیوان شریفالرضی. تحقیق: محمد حلو ، بیروت، بینا.
17
]18[ شهرستانی، ابوالفتح محمدبن عبدالکریم، (1368 ه.ق). الملل و النحل. قاهره، مطبعة حجازی.
18
]19[ شیخ مفید، محمدبن نعمان، (؟). اوائلالمقالات. قم، مکتبة الداوری.
19
]20[ شیخ مفید، محمدبن نعمان (؟). فصولالمختاره. قم، مکتبة الداوری.
20
]21[ صبحی، احمدمحمود، (1405 ه.ق). فی علمالکلام. بیروت، دارالنهضة العربیة.
21
]22[ صفدی، صلاح الدین، (1411 ه.ق). الوافی بالوفیات. بیروت، دارالکتب العلمیه.
22
]23[ طبری، محمدبن حریر،(1403 ه.ق). تاریخ الامم و الملوک، بیروت، موسسه الاعلمی للمطبوعات.
23
]24[ عسقلانی، ابن حجر (1416 ه.ق) لسان المیزان، بیروت ، داراحیاء التراث العربی.
24
]25 [مادلونگ، ویلفرد، (1375 ه.ش). مکتبها و فرقههای اسلامی در سدههای میانه. تحقیق: جواد قاسمی، مشهد، آستان قدس رضوی.
25
]26 [ مسعودی، ابوالحسن علیبن حسین، (؟). مروجالذهب و معادن الجوهر. بیروت، دارالفکر.
26
]27 [ مسعودی، ابوالحسن علیبن حسین، ( 1357 ه.ق). التنبیه و الاشراف. مصر، بینا.
27
]28 [ مقدسی، ابوعبیدالله محمدبن احمد، ( 1362 ه.ش). احسن التقاسیم فی معرفة الاقالیم. ترجمه: علینقی منزوی، تهران، شرکت مؤلفان و مترجمان.
28
]29 [ مکدر موت، مارتین، ( 1376 ه.ش). اندیشههای کلامی شیخ مفید. ترجمه: احمد آرام، تهران، عارف و مشهد، آستان قدس رضوی.
29
]30 [ نجاشی، ابوالعباس، ( 1407 ه.ق). الرجال. قم، بینا.
30
]31 [ همدانی، قاضی عبدالجبار، ( 1965 م). شرح اصول خمسه. قاهره، مکتبه و هبه.
31
ORIGINAL_ARTICLE
ریاضت و حدود مشروع آن در احتجاجات معصومین (ع) با متصوفۀ زمانشان
ریاضت، گرچه در تداعی ذهنی اکثر افراد، اعمال شاق صوفیان و مرتاضان است، در شکل صحیح آن، لایۀ زیرین شریعت و شیوۀ دیرین طریقت و تنها راه خروج از منزل نفسانی و عروج به مقام ربانی است.
تفاوت رهبانیت و تصوف جاهلانه با ریاضت مطلوب دین، در اصل لزوم ریاضت نیست، بلکه در انگیزهها و ابعاد ریاضت است. پیام «رهبانیة امتی الجهاد»، خروج از ریاضت انحرافی و ورود در ریاضت مطلوب است نه خروج کلی از ریاضت. اجتماعی و جهانی بودن اسلام، ریاضت را از ابعاد فردی و کوتهبینانه به ابعاد اجتماعی و متعالی ارتقا میدهد؛ بنابراین گرچه از صدمات بدنی میکاهد، ضربات سهمگینتری بر بت نفس وارد میآورد.
این نوشتار با استفاده از احتجاجات ائمۀ معصومین (ع) در مقابل برخی صوفیمنشان، سعی در ارائۀ شاخصهای ریاضت مطلوب از منظر دین دارد.
https://jrm.ut.ac.ir/article_55573_1bd5d11e8421140109c319ea2aa9df2f.pdf
2015-03-21
139
161
10.22059/jrm.2015.55573
اجتماع
حکومت
خانواده
رهبانیت
ریاضت
صوفیه و فقر
سید ابوالفضل
موسوی
mosavi49@gmail.com
1
دانشجوی دکتری اخلاق، دانشگاه معارف اسلامی قم
LEAD_AUTHOR
محمد
فنایی اشکوری
fanaei.ir@gmail.com
2
دانشیار و عضو هیات علمی گروه فلسفه مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی
AUTHOR
قرآن کریم.
1
[1] ابن أبیالحدید، عبدالحمیدبن هبةالله (1404ق). شرح نهجالبلاغۀ. قم، مکتبة آیةالله المرعشی النجفی.
2
[2] ابن بابویه، محمدبن علی (1385). عللالشرائع. قم، کتابفروشى داورى.
3
[3]__________ (1376). الامالی. تهران، کتابچی.
4
[4]__________ (1362). الخصال. قم، جامعۀ مدرسین.
5
[5] __________ (1413ق). من لا یحضرهالفقیه. قم، دفتر انتشارات اسلامى جامعۀ مدرسین.
6
[6] ابن شعبه حرانى، حسنبن على (1404ق). تحفالعقول. قم، جامعۀ مدرسین.
7
[7] ابن شهر آشوب، محمدبن على (1379ق). مناقب آل أبیطالب علیهمالسلام. قم، علامه.
8
[8] ابن فارس، أحمد (1404ق). معجم مقاییس اللغة. قم، مکتب الاعلام الاسلامی.
9
[9] ابن منظور، محمدبن مکرم (1414ق). لسانالعرب. بیروت، دار الفکر للطباعة و النشر و التوزیع.
10
[10] برقى، احمدبن محمدبن خالد (1371). المحاسن. قم، دارالکتب الإسلامیة.
11
[11] تمیمى آمدى، عبدالواحدبن محمد (1366). تصنیف غررالحکم و دررالکلم، تحقیق مصطفى درایتی. قم، دفتر تبلیغات.
12
[12] دیلمى، حسنبن محمد (1412ق). إرشادالقلوب إلى الصواب. قم، الشریف الرضی.
13
[13] راغب اصفهانى، حسینبن محمد (1412ق). مفردات ألفاظ القرآن. بیروت، دارالقلم.
14
[14] سیدرضى، محمدبن حسین (1414ق). نهجالبلاغۀ، صبحی صالح. قم، هجرت.
15
[15] شعیری، محمدبن محمد (؟). جامعالأخبار. نجف، مطبعة حیدریة.
16
[16] شیخ حر عاملى، محمدبن حسن (1409ق). وسائلالشیعة. قم، مؤسسة آلالبیت علیهمالسلام.
17
[17] طباطبایی، محمدحسین (1374). تفسیر المیزان، ترجمۀ سیدمحمد باقر موسوی همدانی. قم، دفتر انتشارات اسلامی جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیه.
18
[18] طبرسی، فضلبن حسن (1403ق). الإحتجاج على أهل اللجاج. مشهد، نشر مرتضی.
19
[19] __________ )1372). مجمعالبیان فى تفسیرالقرآن. تهران، انتشارات ناصر خسرو.
20
[20] فیومى، أحمدبن محمد (1414ق). المصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر. قم، موسسۀ دارالهجرة.
21
[21] قمى، علىبن ابراهیم (1414ق). تفسیرالقمی. قم، دارالکتاب.
22
[22] کلینی، ابوجعفر محمدبن یعقوب (1407ق)، اصولالکافی، چاپ اول، دارالکتب الاسلامیه. تهران.
23
[23] مجلسی، محمدباقر (1403ق). بحارالانوار، بیروت، دار إحیاء التراث العربی.
24
[24] مجلسى، محمدتقى (1406ق). روضةالمتقین فی شرح من لا یحضره الفقیه. قم، مؤسسۀ فرهنگى اسلامى کوشانپور.
25
[25] مصطفوى، حسن (1360). التحقیق فی کلمات القرآن الکریم. تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
26
[26] مفید، محمدبن محمد (1413ق). الإرشاد فی معرفة حججالله على العباد. قم، کنگره شیخ مفید.
27
[27] مکارم شیرازی، ناصر (1374). تفسیر نمونه. تهران، دارالکتب الاسلامیه.
28
ORIGINAL_ARTICLE
چکیده های انگلیسی
https://jrm.ut.ac.ir/article_55720_4ce6d9eb35f815e327b57883822c2bb1.pdf
2015-03-21
1
13
10.22059/jrm.2015.55720