Lady Khadijah (pbuh) in the Mirror of History, Narrative, and Collective Memory An Analytical Re-reading of Early Islamic Sources

Document Type : Research Paper

Authors

1 Associate Professor, Department of History, Civilization and Islamic Revolution, Faculty of Islamic Thought and Studies, University of Tehran, Tehran, Iran.

2 MA Student, Department of History, Civilization and Islamic Revolution, Faculty of Islamic Thought and Studies, University of Tehran, Tehran, Iran.

Abstract

Despite the unparalleled role of Lady Khadijah (pbuh) at the outset of the Prophet Muhammad's (pbuh) mission, her character has consistently been represented in the historical memory of Muslims through religious narratives and diverse discursive contexts. The central concern of this study is to explore how the image of Lady Khadijah (pbuh) has been constructed within the collective memory of Muslims and to examine the influence of religious, cultural, and political dynamics on this process. The article argues that her representation extends beyond mere historical accounts and instead reflects discursive, ritual, and socio-political developments across different periods of Islamic history. Employing an analytical-critical method and grounded in early Islamic sources, the study adopts Maurice Halbwachs' theory of collective memory as its theoretical framework. Findings demonstrate that within Sunni memory, Khadijah (pbuh) is portrayed as a loyal and supportive figure. In contrast, in Shiʿi memory, she is elevated to a sacred and central role in the continuity of the Imamate. Moreover, Orientalist scholarship has, in some cases, converged with Muslim religious memory by presenting a rational and positive image of her, thereby opening the door for comparative and inter-sectarian studies on the role of women in early Islam

Keywords

Main Subjects

References

آرمسترانک، کارن، محمد زندگینامه پیامبر اسلام، ترجمه کیانوش حجتی، حکمت، تهران، 1383 ش.
ابن ‌اسحاق، محمد، سیرة ابن اسحاق، دفتر مطالعات تاریخ و معارف اسلامی، قم، ۱۳۶۸ه. ش.
ابن بابویه، محمد بن علی، من لایحضره الفقیه، جماعة المدرسین فی الحوزة العلمیة بقم. مؤسسة النشر الإسلامی، قم-ایران، ۱۳۶۳ ه. ش.
ابن‌ حیون، نعمان بن محمد، شرح الأخبار فی فضائل الأئمة الأطهار. م ۳۶۳ ه. ق، جماعة المدرسین فی الحوزة العلمیة، قم، مؤسسة النشر الإسلامی، 1409ه. ش.
ــــــــــ، المناقب و المثالب، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، بیروت-لبنان، ۱۴۲۳ ه. ق.
ابن سعد محمد بن سعد، الطبقات الکبری،‌دار الکتب العلمیة، بیروت-لبنان، ۱۴۱۰ ه. ق.
ابن‌ عبد البر، یوسف‌ بن‌ عبد الله، الاستیعاب، صبح پیروزی، بیروت-لبنان، ۱۴۱۲ ه. ق.
ابن عبد ربه، احمد بن محمد، م ۳۲۸ ه. ق، العقد الفرید،‌دار الکتب العلمیة، بیروت-لبنان، ۱۴۰۷ ه. ق.
ابن قتیبه، عبدالله بن مسلم، م ۲۷۶ ه. ق، المعارف، الهیئة المصریة العامة للکتاب، قاهره-مصر، ۱۹۹۲ م.
ابن هشام، عبد الملک بن هشام، م ۲۱۳ ه. ق، السیرة النبویة،‌دار المعرفة، بیروت-لبنان، بی‌تا.
ابوالفرج اصفهانی، علی بن حسین، م ۳۵۶ ه. ق، فرزندان ابوطالب، علی اکبر علمی، تهران-ایران، ۱۳۳۹ ه. ش.
بلاذری، احمد بن یحیی، م ۲۷۹ ه. ق، أنساب الأشراف،‌دار المعارف، مصر، بی‌تا.
بیهقی، احمد بن حسین، م ۴۵۸ ه. ق، دلائل النبوة،‌دار الکتب العلمیة، بیروت-لبنان، ۱۴۰۵ ه. ق.
خرگوشی، عبدالملک بن محمد، م ۴۰۷ ه. ق، شرف المصطفی،‌دار البشائر الإسلامیة، مکه مکرمه-عربستان، ۱۴۲۴ ه. ق.
طبری، محمد بن جریر، م ۳۱۰ ه. ق، تاریخ الأمم و الملوک، بی‌نا، بیروت-لبنان، بی‌تا
طبری مامطیری، علی بن مهدی، م ۳۶۰ ه. ق، نزهة الأبصار و محاسن الآثار، مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی، تهران-ایران، ۱۳۸۷ ه. ش.
عسکری، حسن بن عبد الله، م۳۹۵ ه. ق، الأوائل،‌دار البشیر، طنطا-مصر، ۱۴۰۸ ه. ق.
مونتگمری وات، محمد در مکه، ترجمه شعبان برکات، مکتبه العصریه للطباعه و النشر، بیروت، بی‌تا.
ویرژیل، گیورگیو کنستانین، زندگانی حضرت محمد (محمد پیامبری که از نو باید شناخت)، ترجمه: مهرداد صمدی، انتشارات آسیا، تهران، بی‌تا.
یعقوبی احمد بن اسحاق، م ۲۸۴ ه. ق، تاریخ الیعقوبی،‌دار صادر، بیروت-لبنان، بی‌تا.
Religions and Mysticism
Volume 58, Issue 1
(Spring & Summer 2025)
September 2025
Pages 81-100

Files

Share

How to cite

Statistics