Political Sovereignty in the School of Separationism (Itizal) Emphasizing the thought of Qazi Abd al-Jabbar

Document Type : Research Paper

Authors

1 PhD Student in Imamite Theology, University of Quran and Hadith.

2 PhD in Shiite Studies, University of Religions and Denominations.

Abstract

The present paper tries to review the basic components of political sovereignty from the viewpoint of the school of Separationism based on Qazi Abd al-Jabbar's point of view. Therefore, it's been tried, using an analytic-descriptive approach to the data collected by library method, to look at the roots of the thought of political sovereignty and to present the view of the school of Separationism, in spite of the different interpretations in this school, to government and the position of the ruler. Besides, the issue of the necessary features of the ruler and its principles and also the issue of inerrancy in the thought of Separationism are dealt with. The plan of separating higher and lower Imamate and the inclination of Mutazilites of Baghdad to the necessity of higher Imamate is one of the leaps of thought in the schools in Separationism among Sunnis. In the idea of Separationism, the way to access Imam takes sample from the method of selection, and since there is the possibility of error in the behavior of the ruler of the society, some conditions for enjoining the good and forbidding the evil in proportion to its levels are explained in intellectual system of Mutazilites. The results of recognizing the ideas of Mutazilites play a role in explaining the components and features of sovereignty in the critical analysis of the degree of loyalty of this movement to the slogan of rationality and the importance of this issue is clear regarding the idea of the dominance of this thought in the early centuries of the history of the Islamic thought and the different kinds of reactions to the method and approach of Separationism.

Keywords


[1].     ابن‏ أبى‏الحدید، فخرالدین ابوحامد عبدالحمید (1383). شرح نهج‏البلاغة. قم، مکتبة آیةالله المرعشی.
[2].     ابن خلکان، احمدبن شهاب‏الدین محمد (؟). وفیات الأعیان وأنباء أبناء الزمان. تحقیق إحسان عباس. لبنان، دارالثقافة.
[3].     ابن‏عبدربه، احمد‏بن محمد (؟). العقد‏الفرید. محقق قمیحه مفید محمد. لبنان، دارالکتب العلمیه.
[4].     ابن‏مرتضى، احمدبن یحیی (؟). طبقات‏المعتزلة. لبنان، دارالمکتبة الحیاة.
[5].     اشعری، ابوالحسن (1929). مقالات الاسلامیین. تحقیق ه.ریتر. استانبول، مطبعه الدوله.
[6].     ایمانی، علیرضا (1389). فرقه‏های اسلامی و مسئلۀ امامت. قم، دانشگاه ادیان و مذاهب.
[7].     ایجى، میرسید شریف (1325). شرح‏المواقف. قم، افست.
[8].     بهروزلک غلامرضا (1382). «چیستی کلام سیاسی». قبسات، تهران، ش 28، ص 79-104.
[9].     بیاضى، علی‏بن محمد‏بن یونس (1384). الصراط المستقیم الى مستحقی التقدیم. تهران، المکتبة المرتضویة.
[10]. تفتازانى، سعدالدین (1409). شرح‏المقاصد. قم، افست.
[11]. تفتازانی، سعدالدین (1407). شرح العقائدالنسفیة. قاهره، مکتبة الکلیات الازهریة.
[12]. جعفریان، رسول (1372). مناسبات فرهنگی معتزله و شیعه. تهران، سازمان تبلیغات با مرکز چاپ و نشر.
[13]. حلبی، على‏اصغر (1376). تاریخ علم کلام در ایران و جهان. تهران، انتشارات اساطیر.
[14]. خیاط معتزلی، ابی‏الحسین (1413).  الانتصار. بیروت، دارالعربیه للکتب.
[15]. دارمى، ابوسعید (1416). الرد علی‏الجهمیة. کویت، دار ابن‏الاثیر.
[16]. شاکر محمدتقی و قیوم زاده محمود (1391). «علم امام به قرآن و چگونگی آن». آموزه‏های قرآنی، مشهد مقدس. ش16، ص151-168.
[17]. شریف مرتضی، ابوالقاسم علی‏بن حسین (1405). رسائل‏الشریف المرتضی. دارالقرآن الکریم.
[18]. شهرستانى، محمدبن عبدالکریم (1364). الملل و النحل. قم، الشریف الرضی.
[19]. شهیدی سعیده‏سادات (1383). «عوامل پیدایش فرقۀ کلامی معتزله». حکمت سینوی، تهران، ش 26 و 27، ص138-159.
[20]. شیخ طوسی، محمدبن حسن (1430). الاقتصاد فیما یجب علی العباد. قم، نگارش.
[21]. شیخ مفید، محمدبن ‏محمد‏بن نعمان (1372). اوائل‏المقالات. تهران، موسسه مطالعات اسلامی.
[22]. شیخ مفید، محمد‏بن‏ محمد‏بن نعمان (1413). الفصول المختارة. قم، الموتمر العالمی للشیخ المفید.
[23]. صابری، حسین (1391). تاریخ فرق اسلامی. تهران، سمت.
[24]. عطایی محمدرضا (1413). «عوامل سیاسی سقوط معتزله ». کنگره شیخ مفید، قم. ش 38 ص 19-26.
[25]. علامه حلی، حسن‏بن یوسف‏بن مطهر (1427). کشف‏المراد. قم، موسسه نشر اسلامی.
[26]. فضایی یوسف (1353-1355). «تحقیق در فلسفۀ کلامی معتزله». گوهر، تهران. ش20 ، ص 749-753؛ ش 22و23، ص 1099-1102؛ ش26، ص 154-157؛ ش27، ص 240-242؛ ش 34، ص 870-872؛ ش35و36، ص 981-992؛ ش 39، ص 262-264.
[27]. قاضی عبدالجبار، احمدبن ‏الخلیل‏بن‏ عبدالله (1422). شرح الاصول‏الخمسة. بیروت، دار احیاء التراث‏العربی.
[28]. قاضی عبدالجبار، احمدبن ‏الخلیل‏بن‏ عبدالله (1965-1962). المغنی فی ابواب التوحید و العدل. قاهره، الدار المصریة.
[29]. گلبرگ، إتان (1371). کتابخانه ابن‏طاووس. تحقیق و ترجمة سیدعلی قرائی و رسول جعفریان. قم، کتابخانۀ عمومی آیةالله‏العظمى مرعشی نجفی. 
[30]. ملطى، ابن‏عبد‏الرحمن (1413). التنبیه و الرد علی اهل الاهواء و البدع. قاهره، مکتبة مدبولی.
[31]. ناشی اکبر، عبدالله‏بن‏ محمد (1386). مسائل‏الامامة. قم، مرکز مطالعات ادیان و مذاهب.
[32]. نجاشی، احمد‏بن‏ على (1365). رجال‏النجاشی. قم، مؤسسة النشرالاسلامی.
[33]. یزدی مطلق، محمود (1387). امامت‏پژوهی. مشهد مقدس، آستان قدس رضوی.
[34]. یوسفیان حسن و شریفی احمدحسین (1380). «خردگرایی دینی؛ نگاهی نو به دیدگاه معتزله». معرفت، قم، ش51، ص38-44.