From Miracles to Superstitions: Accentuating ASRAR -AL- TOHID and MAGHAMAT -E- AHMADE JAM

Document Type : Research Paper

Authors

1 Assistant Professor in Persian Literature (University of Kashan).

2 MA in Persian Literature (University of Kashan).

Abstract

Miracles recounted in Sufi’s books during different historical periods have been traced by narrative, rhetoricaland semantic developments due to various reasons; so that in early periods they have had simple interpretations and fairly believable contents. But with the passage of time and in line with political and social changes, the simplicity of these miracles has changed to exaggeration. This issue is peaked in sixth century so that, at times, it leaves no space for any justification. This paper, accentuating two mystic texts of ASRAR -AL- TOHID as the surviving heritage of mystical tradition of fourth century and MAGHAMAT -E- AHMADE JAM as the surviving heritage of mystical tradition of sixth century, as well as highlighting the dominant aspect of each work, aims to investigate the whys and hows of this development and its ddetailed reasons regarding the developmental considerations taken into account in the narration of these miracles over these long years. Undoubtedly, political upheavals and social turmoil, several years of Seljuk Turks’ dominations, and as a corollary, the sharp decline of rational science and a downturn in rationalism in sixth century, are inextricably connected with content and rhetorical decline of miracles recounted in Mysticism.

Keywords


[1] قرآن کریم (1387). ترجمة ناصر مکارم شیرازی، چ دوم، قم، اسوه.
[2] آلوت، میریام (1368). رمان به روایت رمان‌نویسان. ترجمة علی‌محمد حق‌شناس، چ اول، تهران، مرکز.
[3] آملی، شمس‏الدین محمد (1381). نفائس‏الفنون فی عرایس العیون. تصحیح ابراهیم میانجی، ج2، تهران، اسلامیّه.
[4] اَفشین‌ْوفایی، محمد (1386). «فریبکاری ایدئولوژیک با نظیره‌سازی کرامت‌ها در زندگی‌نامه‌های مولوی». مطالعات عرفانی، دانشگاه کاشان، ش 5، بهار و تابستان، صص 144ـ160.
[5] اِبن‏جوزی، عبدالرّحمن‏بن علی (1381). تلبیس ابلیس. ترجمة علیرضا ذکاوتی قراگزلو، چ دوم، تهران مرکز نشر دانشگاهی.
[6] استعلامی، محمد (1388). حدیث کرامت: پاسخی منطقی به پرسش‌ها. چ اول، تهران، سخن.
[7] باخرزی، ابوالمفاخر یحیی (1345). اورادالأحباب و فصوص‌الآداب: ج2: فصوص‌الآداب.مقدمه و تصحیح ایرج افشار، تهران، دانشگاه تهران.
[8] ثروتیان، بهروز (1380). فرهنگ اصطلاحات و تعریفات نفائس‏الفنون آملی. چ اول، تهران، فردوس.
[9] جام نامقی (ژنده‌پیل)، احمد (1373). مفتاح‏النّجات. تصحیح، تحشیه و مقدمة علی فاضل، چ دوم، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
[10] الجلّابی الهجویری، علی‏بن عثمان (1373). کشف‏المحجوب. تصحیح والنتین ژوکوفسکی با مقدمة قاسم انصاری، چ سوم، تهران، کتاب‌خانة طهوری.
[11] جمال‏الدین ابورَوح لطف‏الله (1366). حالات و سخنان ابوسعید ابوالخیر. مقدمه، تصحیح و تعلیقات محمّدرضا شفیعی کدکنی، چ اول، تهران، آگاه.
[12] خسروی شکیب، محمّد (1388). «وجهِ غالب و بازی ساختار». دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، سال17، ش66، زمستان، ص 103-118.
[13] الخرکوشی النیسابوری، ابوسعد عبدالملک‏بن محمّد (1999م). تهذیب‏الاسرار. تصحیح و تعلیق: بسام محمد بارود، ابوظبی، امارات العربیّة المتّحده، المجمع الثقافی.
[14] رجاییِ بخارایی، احمدعلی (1366). فرهنگ اشعار حافظ. چ چهارم، تهران، علمی.
[15] زرین‌کوب، عبدالحسین (1390). جست‌وجو در تصوف ایران. چ دوازدهم، تهران، امیرکبیر.
[16] سرّاج طوسی، ابونصر (1388). اللّمع فی التصوّف. تصحیح و تحشیة رینولد آلن نیکلسون، ترجمة مهدی محبّتی، چ دوم، تهران، اساطیر.
[17] شفیعی‌کدکنی، محمدرضا (1385). چشیدنِ طعمِ وقت: مقامات کهن و نویافتة بوسعید.مقدمه، تصحیح و تعلیقات ــ ، چ اول، تهران، سخن.
[18] ــــــــــ(1389). مُفلِسِ کیمیافروش: نقد و توضیح و تحلیل شعرِ انوری. چ چهارم، تهران، سخن.
[19] ــــــــــ (1391). رستاخیز کلمات: درس گفتارهایی دربارة نظریة ادبی صورت‌گرایان روس.چ اول، تهران، سخن.
[20] ــــــــــ (1393). درویش ستیهنده: از میراث عرفانی شیخ جام. چ دوم، تهران، سخن.
[21] شهبازی، ایرج؛ ارجی، علی‌اصغر (1387). سُبع هشتم: قصه‌های کرامت در متون عرفانی منثور تا قرن هفتم همراه با طرحی برای طبقه‌بندی قصه‌های کرامت. قزوین، سایه‌گستر.
[22] شهیدی، سیدجعفر (1370). «تطوّر مدیحه‌سرایی در ادبیات فارسی». زیر نظر حبیب یغمایی و ایرج افشار با هم‌کاری محمد روشن، نامة مینُوی: مجموعة سی‌وهشت گفتار در ادب و فرهنگ ایرانی. چ دوم، سنایی، بی‌جا، (ص 266ـ298).
[23] غزنوی، سدیدالدین محمد (1340). مقامات ژنده‌پیل (احمد جام). مقدمه، توضیحات و فهارس: حشمت الله مؤیّد سنندجی، طهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
[24] غنی، قاسم (1386). بحث در آثار و افکار و احوال حافظ. چ اول، تهران، هرمس.
[25] قشیری، عبدالکریم‏بن هوازن (1388). رسالة قشیریّه. ترجمة ابوعلی حسن‏ابن احمد عثمانی، تصحیح بدیع‏الزمان فروزانفر، چ دوم، تهران، زوّار.
[26] گلدمن، لوسین (1371). جامعه‌شناسی ادبیات. ترجمة محمد پوینده، چ اول، تهران، هوش و ابتکار.
[27] محبتی، مهدی (1391). «چهرة قشیری در اسرارالتّوحید: بررسی و تحلیل روش‌شناختی و محتوایی». فصلنامة متن‌پژوهی ادبی، ش54، زمستان، صص 89-108.
[28] محمدبن منوّر(1381). اسرارالتّوحید فی مقامات شیخ ابی سعید. مقدمه، تصحیح و تعلیقات محمّدرضا شفیعی کدکنی، چ پنجم، 2ج، تهران، آگاه.
[29] مستملّی بُخاری، اسماعیل‏بن محمد (1365). شرح التعرّف لمذهب التصوّف. رُبعِ سوم، مقدمه، تصحیح و تحشیة محمد روشن، چ اول، تهران، اساطیر.
[30] مدنی، امیرحسین، محمدکاظم کهدویی و مهدی ملک‌ثابت (1389). «شیخ احمد جام و افسانة کرامات». ادب‌پژوهی، گیلان، ش 13، پاییز، ص 85-108.
[31] مولوی، جلال‏الدین محمد بلخی (1381). مثنوی معنوی. تصحیح و ترجمه: رینولد الین نیکلسون، تهران، سُعاد.
[32] یوسفی، غلامحسین (1370). دیداری با اهل قلم: دربارة بیست کتاب نثر فارسی. ج2، تهران، علمی.