The Origin of Soul and Its relationship with God in Attar's Manteq Al-tayr, with a Review on Bird Treatises of Ibn Sina and Al-Suhrawardi

Document Type : Research Paper

Author

Associate Professor, Department of Islamic Philosophy and Theology, Payame Noor University, Tehran Center

Abstract

 
What can be seen in the mystical and allegorical stories of the philosophers and mystics, especially in their Bird Treatises, is the flight of the human soul, which is imprisoned in the exile of body, toward his own origin and truth. In these stories, the soul of the traveler or travelers is represented, symbolically, in the form of a bird or birds. Reaching the soul to its origin and at the same time arriving at a subjective relationship with a Sacred Truth is one of the central ideas in these travelogues. By using some philosophical-theological ideas, and by reviewing Bird Treatises of Ibn Sina and Al-Suhrawardi, we try to analyze and explain Attar's theological system in Manteq al-tayr about the origin of the soul and its relationship with God. Unlike Ibn Sina and Suhrawardi, who equate reaching the soul to its origin with arriving at personal and subjective relationship with the active intellect, Attar speaks of a communal subjective relationship of soul with God at the end of the journey. Attar has also discussed some important ideas which, have been neglected or disregarded in the treatises of the two other philosophers. The negation of the subjective/objective distinction concerning the relationship between man and God, taking a negative stance toward the essence and attributes of God along with a positive approach to God's actions and names, believing in the divine identity of the soul, believing in the existence of a single communal soul for multiple religious human beings, and a theory about the first manifestation of God in a personal human being, are among these ideas.
 

Keywords


[1]. القرآن الکریم.
[2]. ابن‌سینا، حسین بن عبدالله (1375). الإشارات و التنبیهات. شرح: خواجه نصیرادین طوسی و قطب الدین رازی، قم، نشر البلاغه.
[3]. ---------- (1391). التعلیقات. مقدمه، تحقیق و تصحیح: سید حسین موسویان، تهران، مؤسسۀ پژوهشی حکمت و فلسفۀ ایران.
[4]. ---------- (1370). رساله الطیر. شرح: عمر بن سهلان ساوی، به اهتمام محمد حسین اکبری، تهران، انتشارات الزهراء (س).
[5]. ---------- (1379). النجاه. ویرایش و تصحیح: دکتر محمدتقی دانش‌پژوه، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
[6]. پورنامداریان، تقی (1375). رمز و داستان‌های رمزی در ادب پارسی. تهران، انتشارات علمی و فرهنگی.
[7]. رضوانی، اکبر (1344). بوعلی‌سینا. شرح احوال و آثار، تهران، محمد علی علمی.
[8]. ریتر، هلموت (1388). دریای جان. ترجمه: دکتر زریاب خویی و دکتر مهرآفاق بایبوردی، تهران، الهدی.
[9]. زرین‌کوب، عبدالحسین (1379). صدای بال سیمرغ. چاپ دوم، تهران، انتشارات سخن.
[10]. سعدی، مصلح‌الدین (1365). کلیات سعدی. به اهتمام: محمدعلی فروغی، تهران، مؤسسۀ انتشارات امیرکبیر.
[11]. سهروردی، شهاب‌الدین یحیی (1380). مجموعه مصنفات شیخ اشراق. ویراستار: سید حسین نصر، جلد سوم، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
[12]. شفیعی کدکنی، محمدرضا (1386). مصیبت‌نامه. با مقدمه، تصحیح و تعلیقات، تهران، انتشارات سخن.
[13]. شفیعی کدکنی، محمدرضا (1391). منطق‌الطیر عطار. با مقدمه، تصحیح و تعلیقات، چاپ یازدهم، تهران، انتشارات سخن.
[14]. عین‌القضات همدانی، عبدالله بن محمد (1969م). نامه‌های عین‌القضات همدانی. اهتمام: علی نقی منزوی، عفیف عسیران، بیروت، بنیاد فرهنگ ایران.
[15]. غزالی، احمد (1358). مجموعۀ آثار فارسی احمد غزالی. اهتمام: احمد مجاهد، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
[16]. غزالی، محمد (1416ق). مجموعه الرسایل. بیروت، دارالفکر.
[17]. گدازگر، حسین (1371). «داستان‌های رمزی در اندیشۀ فلسفی ابن‌سینا». کیهان اندیشه، شمارۀ46، صص86-108.
[18]. مایر، فریتز (1380). «اسماعیلیه و عرفان در قرون ششم و هفتم». ترجمه: مهرآفاق بایبوردی، مجله معارف، دورۀ هجدهم، شمارۀ2، صص84-113.
[19]. المقدسی، عزالدین بن عبدالسلام بن غانم (بی‌تا). کشف الاسرار عن حکم الطیور و الازهار. قاهره، دار الفضیله.  
[20]. مولوی، جلال‌الدین محمد بن محمد (1380). مثنوی معنوی . تصحیح و پیشگفتار: عبدالکریم سروش، جلد دوم، تهران، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
[21]. Bonaventure (1993) The Journey of the Mind to God, trans.: Philotheus Boehner, ed. Stephen. F. Brown, Indianapolis/Cambridge, Hackett Publishing Company.
[22]. Coxon, A. H. (2209) The Fragments of Parmenides: Revised and Expanded Edition, ed. and trans. Richard McKirahan, Las Vegas, Parmenides.
[23]. Descartes, Rene [1641 (1984-91)]. Meditation on First Philosophy, in vol. 2 of The philosophical works of Descartes, ed. And trans. J.: Cottingham, R. Soothoff, D. Mordoch and A. Kenny, Cambridge, Cambridge University Press.
[24]. Plato (1901). Platonis Opera, Volume II: Parmenides, Philebus, Symposium, Phaedrus, Alcibiades I, Alcibiades II, Hipparchus, Amatores, ed.: John Burnet, Oxford, Oxford University Press.