واکاوی مفهوم یوگه در متن جینه یوگه‌ دَرَشتی سنوچَّیَه‏

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترا، گروه ادیان و عرفان، دانشکدۀ الهیات، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.

2 دانشیار، گروه ادیان و عرفان، دانشکدۀ الهیات، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

چکیده

یوگه یکی از شش مکتب فلسفی هند و مجموعه‌ای از تمرین‌های جسمی، ذهنی و معنوی، سرچشمه گرفته از هند باستان است. یوگه به علت سیّالیّت خود، آزادانه در سنن دینی دیگر مانند بودایی، جین، سیک و … وارد گشته‌است. این نظام‌های فلسفی متفاوت موجب شکل‌گیری تفکرات یوگه‌ای مختلف شده‌اند. جینیزم مانند سایرادیان با منشأ و خاستگاه هندی، اهمیت زیادی به یوگه و مراقبه به عنوان ابزار پیشرفت معنوی و رهایی قائل است. تعریف یوگه در این آیین دارای تعاریف، مفاهیم و اصطلاحات متفاوتی نسبت به هندوئیزم است. متن یوگه‌درشتی سنوچّیه یکی از چهار متن مهم محقق برجسته سنت جین، هَریبَدرَه‌سِری در زمینه یوگه می‌باشد. نوشته‌های هَریبَدره درباره یوگه، تحلیلی از یوگه در قرن هشتم از دیدگاه جین ارائه می‌دهد. هَریبَدره در این متن هر عمل معنوی و دینی که فرد را به رهایی برساند، یوگه می‌نامد. او از اقسام سه‌گانه و هشتگانه یوگه بحث می‌کند که سالک با طی این مسیر می‌تواند به رهایی دست یابد. در اقسام سه‌گانه نحوه رعایت دینی فرد و در اقسام هشتگانه میزان درک سالک تعین‌کننده مرحله سلوک یوگه‌ای او می‌باشد. او همچنین در مورد نقش متن مقدس صحبت می‌کند و آن را تنها در مراحل اولیه و متوسط سلوک کاربردی می‌داند. هَریبَدره طبقه‌بندی چهارگانه‌ای از سالکان مسیر یوگه عرضه می‌کند و بیان می‌دارد که تنها دو نوع از این یوگین‌ها شایستگی مطالعه متن حاضر را دارند. این پژوهش تلاشی در جهت درک صحیح مفهوم یوگه در آیین جینی به روش توصیفی-تحلیلی است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


الیاده، میرچا. (1401). یوگه: جاودانگی و رهایی. ترجمه مانی صالحی علامه. تهران: نشر نیلوفر.
رودریگز، هیلاری. (1397). درآمدی بر دین هندو. ترجمه فیاض قرائی. قم: نشر دانشگاه ادیان و مذاهب و سمت.
Chapple, Christopher. (2003). Key, Reconciling Yoga; Haribhadra's Collection of Views on Yoga. America, State University of New York Press.
Chapple, Christopher. (2016). Key, Yoga in Jainism. New York, Rutledge.
Cort, John. E. (1998). Open Boundaries; Jain Communities and Cultures in Indian History. US, State University of New York Press.
Denise Cush; Catherin Robinson, and Michael York. (2008). Encyclopedia of Hinduism. London and New York, Routledge Taylor and Francis Group.
Dasti, Matthew. R and Bryant, Edwin. F. (2014). Free will, Agency, and selfhood in Indian Philosophy. London, Oxford University Press.
Eliade, Mircea. (1958). Yoga: immortality and freedom. New York, Princeton University Press. (in Persian)
Haribhadrasuri, (1965). Yogas'ataka. Ahmedabad, L. D. Institute of Indology.
Haribhadrasuri, (1970). Yogadrshtisamuccaya. translated by K. K. Dixit. New Delhi, Ahmedabad, L. D. Institute of Indology.
Ian Whicher and David Carpenter. (2003). Yoga; The Indian tradition. New York, Rutledge Curzon Taylor and Francis Group.
Jain, S. M. (2009). Essence and substance of yoga. Delhi, Prakrit Bharati Academy.
Jain, Parveen. (2019). Jain Yoga and Dhyana-from contemplative Introspection to blissful meditation. New Delhi, DK print world.
Jayendrakumar, Shah Riddhi. (2014). An analytical study of Yogadrshtisamuccaya of Acarya Haribhadrasuri. New Delhi, Jain Vishwa Bharati University.
Kansara, N. M and Tripathi G. C. (2014). Studies in Haribhadrasuri. Delhi, B. L. Institute of Indology.
Pragya, Samani Pratibha. (2016). Prekṣā meditation; History and methods. London, Department of the study of Religions.
Potter, Karl H, Encyclopedia of Indian Philosophies, volume x, Delhi, Motilal Bandarsidass Publishers, 2007.
Rodrigues, Hillary. (2008). Introduction Hinduism. New York, Routledge. (in Persian)
Shah, Nagin J. (1983). Haribhadra's Yoga Works and Psychosynthesis. Ahmedabad, L. D. Institute of Indology.
Shah, Vina. (2017). An examination of Haribhadra's Aphoristic Text on Jain yoga, the Yogavims'ika and its Illumination in the Commentary of Yas'ovijaya. Sydney, University of Sydney. Faculty of Arts and Social Sciences.
Srivastava, S. N. (2002). A Study in the Origins and Development of Jainism. US, Gorakhpur University. Rekha Publication.
Tatia, Nathmal. (1951). Studies in Jaina Philisophy. India, Banaras. Jain Cultural Research Society.