سیر تحول در تأملات مربوط به آموزۀ برگزیدگی قوم اسرائیل

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه الهیات دانشگاه رازی کرمانشاه.

چکیده

در سنت یهودی باور به برگزیدگی قوم اسرائیل، یک باور اساسی است که در دوره‌های مختلف فکری-دینی با تأملات متفاوتی مواجه شده است. در دورۀ انبیا تا دورۀ کتب بین‌العهدین، بیشتر با توصیۀ اخلاقی به توبه از خودبرتربینی و گناهان ناشی از این ویژگی قوم اسرائیل و نیز با شکل‌گیری مفهوم «بقیۀ قوم» و «درستکاران» مواجهیم. از دوران ظهور مسیحیت تا قرون وسطی، مباحث الهیاتی مربوط به مصداق واقعی «قوم برگزیده» و دلایل (درون‌دینیِ) برگزیدگی، برجستگی می‌یابند. دیدگاه قبالایی ناظر به رسالت کیهانیِ قومِ در تبعید اسرائیل برای نجات جهان و انسان، نقطۀ عطفی در چرخش رویکرد به مسألۀ برگزیدگی این قوم به شمار می‌آید. در دوران مدرن، پرسش‌ها و تأملات عقلانی‌تر، و لذا برون‌دینی‌تر، راجع به اصل این آموزه بروز می‌کند که پاسخ‌ها از انکار برگزیدگی تا توجیهات به‎ظاهر عقل‌پسندتر را شامل می‌شود. روشنفکران سکولار در پی نفی این آموزه‎ و دینداران تکثرگرا درصدد توجیه عقلانی آن‎اند. نتیجة این تلاش‌ها هم ایمانی بسیار متفاوت از مفهوم عهد عتیقی آن است: با تحول در تأملات مربوط به قوم برگزیده، معنای برگزیدگی و قوم برگزیده نیز دچار تغییر می‌شود.

کلیدواژه‌ها


[1] کتاب مقدس (ترجمۀ قدیم) (2002). انتشارات ایلام.
[2] Biale, David (1987).  "Zionism". Encyclopaedia of Religion, Mircea Eliade (ed.), New York, Macmillan.
[3] Bultmann, Rudolf (1967). Primitive Christianity in its Contemporary Setting. tran. R. H. Fuller, Cleveland and New York, The World Publishing Company.  
[4] Cohn-Sherbok, Dan (1997). The Jewish Messiah. Edinburg, T&T Clark.
[5] Charles, R. H. (1913). The Apocrypha and Pseudepigrapha of the Old Testament in English: with introductions and critical and explanatory notes to the several books. Oxford, Clarendon Press.
[6] Eisen, Robert (1995). Gersonides on Providence, Covenant, and the Chosen People. New York, State Universtiy of  New York Press.
[7] Jewelt, Paul (1985). Election and Predestination. Erdmans, Grand Rapids.
[8] Lanqueur, W. (1972). A History of Zionism. New York, Schocken Books.
[9] L. H. S. (1971). "Chosen People". Encyclopedia Judaica, Jerusalem.
[10] Novak, David (1995). The Election of Israel. Cambridge, The University of  Cambridge Press.
[11] Rowley, H. H. (1950). The Biblical Doctrine of Election. London, Lutter worth Press.
[12] Schechter, S. (1909). Some Aspects of Rabbinic Theology. Lonon, A & C Black.
[13] Scholem, Gershom (1971). The Messianic Idea in Judaism. London, George Allen & Unwin LTD.
[14] Toynbee, Arnold ( 1939).  A study of History. Vol. 4, Oxford, Oxford University Press.
[15] Wright, G. E. (1957). The Old Testament Against Its Environment. London, SCM.
[16] Wyschogrod, Michael (1983). The Body of Faith: Judaism as Corporeal Election. New York, Seabury Press.