وضعیت و نقش سیاسی یهودیان در روزگار خسروپرویز

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه تاریخ دانشگاه تهران

2 دانشجوی دکتری تاریخ ایران باستان، دانشگاه تهران

چکیده

یهودیان به­عنوان اقلیتی دینی از دیرباز در خاور نزدیک سکونت داشتند و در روزگار ساسانیان، برخی از آن­ها در قلمرو ایران و برخی دیگر در قلمرو بیزانس زندگی می‌کردند. روزگار خسروپرویز یکی از مقاطع مهم تاریخ ساسانیان است که در آن شاهد شورش بهرام چوبین و جنگ­های بیست و پنج سالۀ ایران و بیزانس هستیم و گزارش‌هایی از وضعیت یهودیان در طی این رویدادها داریم. در آن زمان، یهودیان ساکن در قلمرو بیزانس تحت فشار دینی شدید امپراتوری مسیحی زمان خویش قرار داشتند و برای رها ساختن خود از آن وضعیت شورش کردند، به سپاهیان ایران پیوستند و به ویژه در فتح بیت­المقدس نقش مهمی ایفا کردند. خسروپرویز نیز آن­ها را در ادارۀ برخی از مناطق فلسطین سهیم کرد. بسیاری از پژوهشگران بر این باور هستند که خسروپرویز، پس از چند سال، به دلیل اهمیت بیشتر مسیحیان منطقه سیاست خود را در قبال یهودیان تغییر داد و آن­ها را سرکوب کرد. ما در این مقاله منابع آن دوران را دوباره بررسی کرده‌ایم و به نتیجه متفاوتی رسیده­ایم، مبنی بر اینکه یهودیان تا پایان روزگار خسروپرویز اقتدار خود را حفظ کرده و در شرایط مناسبی به سر می‌بردند.

کلیدواژه‌ها


[1]. بلعمی، ابوعلی محمد (1380). تاریخ بلعمی، به کوشش: محمد تقی بهار، تهران، زوار.
[2]. ثعالبی، ابومنصور عبدالملک (1900م.).  غرر اخبار ملوک الفرس و سیرهم، به کوشش: هرمان زوتنبرگ، پاریس.
[3]. دینوری، احمد بن داوود (1373).  اخبار الطوال، به کوشش: عبدالمنعم عامر، قم.
[4]. رضا، عنایت­الله، (1381). «سیاست دینی خسرو دوم»، ایران­شناسی، شمارۀ 56، زمستان، صص 761ـ778.
[5]. زرین­کوب، روزبه (1383). «بهرام چوبین»، تهران، دایره المعارف بزرگ اسلامی، جلد 13.
[6]. طبری، محمد بن جریر (1967م.). تاریخ الامم و الملوک، جلد دوم، به کوشش: محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت.
[7]. فردوسی، ابوالقاسم (1386). شاهنامه، دفترهای هفتم و هشتم، به کوشش: جلال خالقی مطلق، تهران، دائره­المعارف بزرگ اسلامی.
[8]. مسعودی، علی بن حسین (1367). مروج الذهب و معادن الجوهر، به کوشش: یوسف اسعد داغر، قم.
[9]. لوی، حبیب (1339). تاریخ یهود ایران، جلد دوم، تهران، بروخیم.
[10]. نتصر، امنون (1351). «شاهان ساسانی در تلمود، شاپور اول، شاپور دوم و یزدگرد»، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، شمارۀ 78، صص 9ـ24.
[11]. یعقوبی، احمد بن ابی یعقوب (1339). تاریخ الیعقوبی، بیروت، دار الصادر.
[12]. A Short Chronicle on The End of the Sasanian Empire and Early Islam (2016). ed. and tr.: Nasir al-Ka'bi, Gorgias Press.
[13]. Agapius (1912). Kitāb al-Unvān, ed. and tr.: A. A. Vasiliev, Patrologia Orientalis, Vol. 8 Paris:             Librairie deparis,. Vol 8.
[14]. Amr ibn Matta, (1899). Akhbār Fātdrikat Kursī al-Mashriq min Kitāb al-Majdal. Rome: C. De Luigi.
[15]. Avi-Yonah, M. (2007). “Benjamin of Tiberiasˮ, Encyclopedia Judaica, Second Edition, Volume 3, P. 362.
[16]. Avni, G. (2010). “The Persian Conquest of Jerusalem- An Archaeological Assessment”,           Bulletin of the American Schools of Oriental Research, No. 357, pp. 35-48.
[17]. Baron, S. W. (1937). Social and Religious History of the Jews, Vol. 3, New York, Columbia University Press.
[18]. Bevan, G. A. and P. T. Gray (2009). “The Trial of Eutyches: A New Interpretationˮ, Byzantinische Zeitschrift, 101 (2), pp. 617-657.
[19]. Biale, D. (1999). “Counter-History and Jewish Polemics against Christianity: The Sefer toledot              yeshu and the Sefer Zerubabel”, Jewish Social Studies, pp. 130-145.
[20]. Binder, M. (2013). Asket und Eschaton: Das Endzeitbuch des Šubhālmāran von Kirkuk.Wiesbaden, Harrassowitz Verlag.
[21]. Brody, R. (1990). “Judaism in the Sasanian Empire: A Case Study in Religious Coexistenceˮ, in Irano-Judaico II, eds.: Sh. Shaked and A. Netzer, Jerusalem, Yad itzhaq Ben-Zvi, pp. 52-62.
[22]. Carmi, T., 1981. The Penguin Book of Hebrew Verse, New York.
[23]. Chesnut, G. F. and R. C. Bondi (1976). Three Monophysite Christologies: Severus of Antioch, Philoxenus of Mabbug and Jacob of Sarug, Oxford University Press.
[24]. Chronicle of Seert (1909-1919). Histoire Nestorienne Inédite: Chronique de Séert, ed. and tr.: A. Scher, Paris, Patrologia Orientalis.
[25]. Chronicle of Zuqnin (1999). Parts III and IV, tr.: Amir Harrak, Toronto, Pontifical Institute of Mediaeval Studies.
[26]. Cross, F. L. and E. A. Livingstone (1974). The Oxford Dictionary of the Christian Church, Oxford University Press.
[27]. Drijvers, J. W. (2002). “Heraclius and the Restitutio Crucis: Notes on Symbolism and Ideologyˮ. The Reign of Heraclius (610-641): Crisis and Confrontation, pp. 175-190.
[28]. Eutychius (1906-1909). Eutychi Patriarchae Alexandrini Annales, in two Volumes, ed.: Cheikho, Beryti, E Typographeo Catholico.
[29]. Falk, A., (1996). A Psychoanalytic History of the Jews, London: Fairleigh Dickinson University Press.
[30]. Frend, W. H. C. (1972). The Rise of the Monophysite Movement, Cambridge, Cambridge University Press.
[31]. Frendo, J. D. (1982). “Who killed Anastasius II?”, Jewish quarterly Review, lXXII, pp. 202-204.
[32]. __________ (1988). “History and Panegyric in the Age of Heraclius: The Literary Background to the Composition of the Histories of Theophylact Simocatta”, Dumbarton Oaks Papers, pp.143-156.
[33]. __________, (2008). “Religious Minorities and Religious Dissent in the Byzantine and Sasanian Empires (590–641): Sources for the Historical Background”, Bulletin of the Asia Institute, New Series, Vol. 22, Zoroastrianism and Mary Boyce with Other Studies, pp. 223-237.
[34]. Holum, K. G., )1992(. “Archaeological Evidence for the Fall of Byzantine Caesareaˮ. Bulletin of the American Schools of Oriental Research, pp. 73-85.
[35]. Howard-Johnston, J. D. (2006). East Rome, Sasanian Persia and the End of Antiquity: Historiographical and Historical Studies,Ashgate Publishing, Ltd.
[36]. ______________ (2010). Witnesses to a world crisis: Historians and Histories of the Middle East in the Seventh Century, Oxford University Press.
[37]. Hoyland, R. G. (1997). Seeing Islam as Others Saw It: A Survey and Evaluation of Christian, Jewish and Zoroastrian Writings on Early Islam, Princeton.
[38]. Kaegi, W. E. (1992). Byzantium and the Early Islamic Conquests, Cambridge: Cambridge University Press.
[39]. Kalmin, R. (2006). Jewish Babylonia Between Persia and Roman Palestine, Oxford and New                York, Oxford University Press.
[40]. __________ (2006). “The formation and character of the Babylonian Talmud”, The Cambridge History of Judaism, Vol. 4, pp. 840-876.
[41]. Kelly, J. N. D. (1977). Early Christian Doctrines. A&C Black.
[42]. Lee, A. D. (2007). “Warfare and the State”, Cambridge History of Greek andRoman Warfare,               ed.: Ph. Sabin and others, New York, Cambridge University Press.
[43]. Magness, J., 1992. “A Reexamination of the Archaeological Evidence for the Sasanian Persian Destruction of the Tyropoeon Valleyˮ. Bulletin of the American Schools of Oriental Research, pp. 67-74.
[44]. McGuckin, J. (2004). Saint Cyril of Alexandria and the Christological Controversy, St. Vladimir’s Seminary Press.
[45]. Meyendorff, J. (1989). Imperial Unity and Christian Divisions: The Church, 450-680 AD, St Vladimir's Seminary Press.
[46]. Michael the Syrian (1901). Chronique de Michel le Syrien, Vol. II, ed. and tr.: J. B. Chabot, Paris.
[47]. Morony, M. G. (1974). “Religious Communities in Late Sasanian and Early Muslim Iraq”, Journal of the Economic and Social History of the Orient, Vol. 17, No. 2, pp. 113-135.
[48]. Nagar, Y. (2002). “Human skeletal remains from the Mamilla Cave, Jerusalem”, Atiqot, 43, p.141.
[49]. Nöldeke, T. (1893). Die von Guidi herausgegebene Chroni, Wien, Sitzungsberichte der Wiener Akademie, phil.-hist, Kl.
[50]. Neusner, J. (1965-1970). A History of the Jews in Babylonia, Vols. I to IV, Leiden, Brill.
[51]. __________ (1975). "How Much Iranian in Jewish Babylonia? “Journal of the American Oriental Society”, Vol. 95, No. 2, pp. 184-190.
[52]. ___________ (1983). “Jews in Iran”, The Cambridge History of Iran, Vol. 3(2), Cambridge University Press, pp. 909-923.
[53]. ___________ (2003)The Formation of the Babylonian Talmud, Wipf and Stock Publishers.
[54]. ___________ (2007). “Babyloniaˮ, Encyclopedia Judaica, Second Edition, Volume 3, pp. 24-30.
[55]. ___________ (2009). “Judeo-Persian Communities iii. Parthian and Sasanian Periods”,          Encyclopedia Iranica, Vol. XV, Fasc. 1, pp. 96-103.
[56]. Payne, R. E. (2015), A State of Mixture, Christians, Zoroastrians, and Iranian Political Culture in Late Antiquity, University of California Press.
[57]. Pourshariati, P. (2008). Decline and Fall of the Sasanian Empire, London and New York, I.B. Tauris.
[58]. ____________ (2014). “Patterns of Jewish Settlements in Iranˮ, in The Jews of Iran, ed. H. M. Sarshar, New York: I.B. Tauris, pp. 1-32.
[59]. Price, R. and M. Gaddis (2005). The Acts of the Council of Chalcedon. Liverpool: Liverpool University Press.
[60]. Reeves, J. C. (2005). Trajectories in Near Eastern Apocalyptic: A Post Rabbinic Jewish  Apocalypse Reader, Atlanta, Society of Biblical Literature.
[61]. Roth, C. (2007). “Baptismˮ, Encyclopedia Judaica, Second edition, Volume 3.
[62]. Sandgren, L. D. (2010). Vines Intertwined: A History of Jews and Christians from the Babylonian Exile to the Advent of Islam, Hendrickson Publishers, Massachusetts.
[63]. Schäfer, P. (2003). The History of the Jews in the Greco-Roman World: The Jews of Palestine from Alexander the Great to the Arab Conquest, Routledge.
[64]. Sebeos (1999). The Armenian History Attributed toSebeos, Translation and Commentary: R. W. Thomson and others, Liverpool, Liverpool University press.
[65]. Shahbazi, A. Sh. (1982). “Bahrām Chūbīn”, Encyclopeadia Iranica, ed. E. Yarshater, London, etc.
[66]. Shapira, D. (2007). “Armenian and Georgian Sources on the Khazars: a Re-evaluationˮ, The World of the Khazars, Brill, pp. 307-352.
[67]. Sivan, H., )2000(. “From Byzantine to Persian Jerusalem: Jewish Perspectives and Jewish/Christian Polemicsˮ. Greek, Roman, and Byzantine Studies, 41(3), pp. 277-306.
[68]. Steinsaltz, A. (2009). The Essential Talmud, Basic Books.
[69]. Stow., K. R. (1995). The Jews in Rome: The Roman Jew, Brill.
[70]. Strategos (1910). “Account of the Sack of Jerusalem in A. D. 614”, tr.: F. C. Conybeare, The English Historical Review, pp. 502-517.
[71]. Synodicon Orientale (1900). Das Buch der Synhados: oder, Synodicon Orientale, ed. and tr.: O. Braun, Philo Press.
[72]. The Chronicle of AD 1234 (1993). ed. and tr.: A. Palmer, The Seventh Century in the West-Syrian Chronicles, Liverpool, Liverpool University Press.
[73]. The Life of Rabban bar 'Idta (1902). in the History of Rabban Hôrmîzd the Persian and Rabban Bar-ʿIdtâ, tr. E. A. W. Budge, The Syriac Texts, Luzac's Semitic Text and Translation Series. London: Luzac.
[74]. Theophanes (1997). The Chronicle of Theophanes the Confessor, tr.: C. Mango and R. Scott, New York, Oxford University Press.
[75]. Theophylact Simocatta (1986). The History of Theophylact Simocatta, tr.: Michael and Mary               Whitby, Oxford and New York, Oxford University press.
[76]. Van Bekkum, )2002( .“Jewish Messianic Expectations in the Age of Heraclius”, The Reign of Heraclius (610-641): Crisis and Confrontation, eds. G. J. Reinink and Β. H.              Stolte, Leuven, pp. 95-112.
[77]. Wallenstein, M. (1956). Some Unpublished Piyyutim from the Cairo Genizah. Manchester University Press.
[78]. Wheeler, B. M. (1991). “Imagining the Sasanian Capture of Jerusalem”,
OCP 57, pp. 69-85.
 
[79]. Widengeren, G. (1961). “The Status of the Jews in the Sassanian Empire”, Iranica  Antiqua 1, pp. 117-162.