چیستی تجربۀ عرفانی و چگونگی تحقق آن از منظر آندرهیل

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه فلسفه و کلام دانشگاه اصفهان

2 دانش آموختۀ دکتری فلسفه و کلام دانشگاه اصفهان

چکیده

 
عرفا در برخورد با واقعیات فرامادی به تجربه­هایی دست می‌یابند که شایستۀ نامگذاری به تجربۀ عرفانی است. خانم اولین آندرهیل (1875ـ1941م) عرفان پژوه انگلیسی معاصر، در تحقیقات و تألیفات گستردۀ خود پیرامون عرفان مسیحی، به بررسی تجربۀ عرفانی همت گماشته است. ایشان پس از تحول بزرگ درونی، از بی‌دینی به سمت باورهای عمیقاً دینی و عرفانی گروید و با تدوین کتب و مقالات متعدد، در زمرۀ مؤثرترین پژوهشگران عرفان قرن بیست عالم مسیحیت قرار گرفت.
این مقاله درصدد است تا به تبیین تجربۀ عرفانی و بررسی چگونگی تحقق آن از نگاه آندرهیل بپردازد و در همین راستا تلاش می­کند با بیان انواع، نشانه­ها و خصایص تجربۀ عرفانی، تصویر روشنی از چیستی آن ارائه دهد. آندرهیل با لحاظ کردن آموزه‌های عرفانی‌ـ روان­شناختی و با توجه به نقش ضمیر ناخودآگاه و حواس باطنی، همچنین با قبول تقدم ساحت احساس بر ساحت اندیشه، تحقق تجربۀ عرفانی را از طریق سیر آفاقی و انفسی میسر می‌داند. در سیر انفسی که بر محور درون­گرایی در حرکت است، عارف به مهارتی دست می­یابد که به­واسطۀ آن از قیودی همچون «برای من، از من، مرا و ...» رها می­گردد و با وسعت بخشی به شخصیت خود، به مکاشفۀ انفسی دست می‌یابد. در سیر آفاقی نیز سالک با آموزۀ «کشف خدا در مخلوقات»، حوزۀ آگاهی خود را از سمت کثرت به سوی وحدت سوق می‌دهد تا جایی­ که به فهم حضور واقعی و روشن وحدت در کثرت نائل شود. مشخصه­های اصلی تجربۀ عرفانی رازآلودگی، تناقض­پذیری، احساس عینیت، احساس انفعال و مقاومت­‌ناپذیری است و آگاهی از سازوکار لایه­های معرفتی عالم، به تحقق تجربۀ عرفانی کمک شایانی می‌کند.

کلیدواژه‌ها


[1]. آندرهیل، اولین (1384). عارفان مسیحی، ترجمۀ: احمدرضا مؤیدی، حمید محمودیان؛ قم، مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب.
[2]. اتو، رودلف (1380). مفهوم امر قدسی، ترجمه و توضیح: همایون همتی، تهران، نقش جهان.
[3]. جهاندار، سارا )1382(. بنیان فکنی شخصیت شیطان در بهشت گمشده اثر جان میلتون، پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شیراز.
[4]. کاپلستون، فردریک )1375(.  تاریخ فلسفه، ترجمۀ: داریوش آشوری، جلد هفتم، تهران، سروش.
[5]. Evelyn Underhill ( 1922).The practical mysticism.,London.
[6]. ------------- (2000).The spiritual life, London.oxfoed.
[7].  ------------- (2005).What is the mysticiam and world of reality.london
[8]. ------------- (1911).The Mysticism: A study in nature and development of spiritual Consciousness, london.
[9]. ------------- (1913). The mystic way: A psychological study in Christian original. London and Torento.
[10]. James.Wiliam (1902). The variety of Religion, new York, London, Green.
[11]. Macher.Schlier (1994). On religion ,john knox Press.
[12]. wikipedia.org/wiki/Jeanne_Guyon#References.