تحولات تاریخی شرایط قانونی و شرعی زوجین در احوال شخصیۀ ارامنۀ گریگوری ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته کارشناسی ارشد ادیان و عرفان دانشگاه کاشان

2 دانشیار گروه ادیان و عرفان دانشگاه کاشان

چکیده

ارامنۀ گریگوری ایران و دیگر مناطق جهان بر خود می بالند که در سال ۳۰۱ میلادی مسیحیت در ارمنستان به دستور تیرداد سوم اشکانی (۲۵۰- ۳۳۰ م.)، سال‌ها قبل از دیگر کشورها، به‌عنوان دین رسمی اعلام شد و در نتیجه آیین‌ها و باورهای مسیحی در قوانین  مدنی آنان حاکم گردید. با وجود این، موقعیت جغرافیایی خاص ارمنستان و مهاجرت‌های اجباری آنان به داخل ایران و اقامت در قلمرو امپراتوری عثمانی موجب شد تحولات بسیاری در ترکیب فرهنگ، دین و قوانین آن به وجود آید به گونه‌ای که به‌رغم نسبت جمعیتی اندک از مسیحیان جهان، دارای هویت مختص خود باشند. این مقاله به بررسی تحولات تاریخی شرایط قانونی زوجین در احکام شخصیۀ ارامنۀ گریگوری ایران می‌پردازد و شرایط زوجین، از جمله دایرۀ حرمت اقارب سببی و نسبی، را در آثار کلاسیک حقوقی ارامنه جست‌وجو و مقایسه می‌کند. مهم‌ترین منابع بررسی‌شده در این مقاله عبارت‌اند از: کتاب مقدس، قوانین رسولان، سنت کلیسایی، تصمیمات شوراهای جهانی و نیز کتاب داداستان از مخیتار گُش و کتاب حقوق کلیسای ارمنیان و مقررات «احوال شخصیه» ارامنه از ملیک تانگیان. چنان‌که در مقاله دیده می‌شود ارامنه گریگوری بیشترین دایرۀ محارم را دارند.

کلیدواژه‌ها


  1.  

    1. امامی، حسن. حقوق مدنی، جلد چهارم. تهران: کتاب‌فروشی اسلامی، 1353.
    2. آوانسیان، آئیدا. حقوق زن در کلیسای ارمنی. تهران: مرکز گفتگوی ادیان ‌و‌تمدن‌ها، بی‌تا. www.cid.icro.ir
    3. تانگیان، نرسس ملیک. حقوق کلیسای ارمنی (به زبان ارمنی). تهران: بخش تربیت مسیحی خلیفه‌گری ارامنۀ تهران، 2004.
    4. تیموری، اعظم، ‌حسین حیدری. گزارش تاریخی و ‌مردم‌شناسی آیین‌ها و ‌باورهای ارمنیان اصفهان، قم: یاقوت، 1398.
    5. دورانت، ویل. تاریخ تمدن. ترجمه: احمد آرام. مجلدهای سوم و چهارم. چاپ دوم. ویرایش ششم. تهران: شرکت انتشارات علمی‌ و فرهنگی، 1378.
    6. رضا‌، عنایت الله. «ارمنیان»، مرکز دایره‌المعارف بزرگ اسلامی، جلد دوم. بازدید در 1398.

    https://www.cgie.org.ir/fa/article/233111/%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86

    1. زرگریان، خاچاطور. مصاحبه حضوری. خردادماه 1394.
    2. ساروخانی، باقر. مقدمه­ای برجامعه­شناسی خانواده. چاپ پانزدهم. تهران: انتشارات سروش، 1388.
    3. سیمونی، آندرانیک. «ارمنیان». مرکز دایره‌المعارف بزرگ اسلامی. جلد اول. بازدید در1400‌.‌

    https://www.cgie.org.ir/fa/article/238344/%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86

    1. ضیایی، مژگان. «ازدواج ‌و ‌زناشویی در میان ارامنه اصفهان». فرهنگ مردم ایران، تابستان 1378، 193ـ206.
    2. کاتوزیان، ناصر، حقوق مدنی خانواده. چاپ سوم. تهران: نشر میزان، 1382.
    3. کتاب مقدس. انگلستان:‌‌ انتشارات ایلام، بی‌تا.
    4. کونگ، هانس. زن در مسیحیت. مترجمان: طیبه مقدم‌و ‌حمید بخشنده. قم: انتشارات دانشگاه ادیان ‌و‌ مذاهب، 1398.
    5. گوینده، حمید. «احوال شخصیه»، دائره‌المعارف بزرگ اسلامی، جلد هفتم، بازدید در 1399.

    https://www.cgie.org.ir/fa/article/228164/%D8%A7%D8%AD%D9%88%D8%A7%D9%84-%D8%B4%D8%AE%D8%B5%DB%8C%D9%87

    1. گیدنز، آنتونی. جامعه‌شناسی. مترجم: حسن چاوشیان. چاپ نهم. تهران: نشرنی، 1393.
    2. متقی، محمدکریم. «جلفا»‌، مرکز دایره‌المعارف بزرگ اسلامی، جلد هجدهم، بازدید در 1398.

    https://www.cgie.org.ir/fa/article/223392/%D8%AC%D9%84%D9%81%D8%A7-(%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D8%B5%D9%81%D9%87%D8%A7%D9%86)

    1. ناس، جان. تاریخ جامع ادیان. ترجمه: علی اصغر حکمت. تهران: انتشارات ‌‌آموزش انقلاب اسلامی، چاپ چهارم، 1370.
    2. «نتایج تفصیلی سرشماری عمومی نفوس ‌و ‌مسکن»، تهران: مرکز آمار ایران، 1397.
    3. هولم، جین. زن در ادیان بزرگ جهان. ترجمه: علی غفاری. تهران: انتشارات سازمان تبلیغات اسلامی، 1384.
    4. Foley, W. M. “Marriage (Christian)”. Encyclopedia of Religion and Ethics. Edited by James Hastings. Vol VIII. England: The Scolar Press Likley. 1980.
    5. Goŝ, Mxitaʹr, The Lawcode [Datastanagirk’] of Mxitaʹr Goŝ, Translated With Commentary­ and Indices by Robert W. Thomson. Amsterdam/ Atlanta: Rodopi, 2000.
    6. Tiran, Nersoyan. “Armenian Church”. Encyclopedia of Religion. Vol. 1. Edited by Mircea Eliade. Macmillan: Macmillan Publishing Company, 1986.