نقش عشق در روابط بین نظام خانواده و اخلاق اجتماعی در فلسفۀ عملی ملاصدرا

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری تخصصی رشتۀ فلسفه اسلامی، گرایش حکمت متعالیه، دانشگاه اصفهان

2 استاد گروه فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه اصفهان

3 دانشیار گروه فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه اصفهان؛

چکیده

از ساحت‌های مغفول حکمت صدرا عشق مجازی نفسانی و نسبت آن با شاکلۀ درونی خانواده است. خانواده و استحکام آن رکن اصلی اخلاق اجتماعی است و مشکلاتش نتایج مخربی در عرصه‌های مختلف جامعه می‌گذارد. تحلیل‌های ملاصدرا در مورد ویژگی‌ها و لوازم عشق مجازی نگاه ما را به جایگاه رفیع عشق در ساختار خانواده و نقش آن در اخلاق اجتماعی معطوف می‌سازد. پیامدهای این عشق با تحول در بینش و نگرش همسران و تحت‌الشعاع قرار دادن مؤلفه‌هایی چون محبت، تعهد و صبر، آن‌ها را در حیطۀ رفتاری، اخلاقی و معنوی به سمت تعالی پیش می‌برد. به موازات آن، خشونت و شهوت‌پرستی و خیانت از میان می‌رود و نظام تعلیم‌وتربیت فرزندان ارتقا می‌یابد که در نهایت سامان‌یافتن نظام خانواده به پرورش نسلی فرهیخته می‌انجامد و کامیابی دنیوی و اخروی را در پی دارد و بی‌تردید جامعه نیز از مطلوبیت آن بهره‌مند خواهد شد. در این پژوهش به تبیین چگونگی این تحولات در سایۀ عشق مجازی نفسانی می‌پردازیم.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1. احمدی، جمال، خیال و جمال در چشم‌انداز صدرا، استاد راهنما دکتر سید مهدی امامی جمعه، اصفهان، دانشگاه اصفهان، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، 1395.
  2. امامی جمعه، مهدی، فلسفۀ هنر در عشق‌شناسی ملاصدرا، تهران، تنگستان هنر، 1385.
  3. دهباشی، مهدی، سرنوشت و آزادی از دیدگاه ملاصدرا: همراه با ترجمۀ دو رسالۀ القضا و القدر و خلق الاعمال، قم، آیت اشراق، 1398.
  4. 4. رحمت‌الهی، فرحناز، فاتحی، مریم، آسیب‌شناسی زندگی زناشویی و خانوادگی، بیجا، آسمان نگار، 1394.
  5. سجادی، جعفر، فرهنگ اصطلاحات فلسفی ملاصدرا، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان چاپ و انتشارات، 1379.
  6. معاونت پژوهش گروه روان‌شناسی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، تقویت نظام خانواده و آسیب‌شناسی آن، ج 1، قم، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، 1388.
  7. ملاصدرا/ صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم، الحکمة المتعالیة فی الأسفار العقلیة الأربعة، حاشیه: هادی بن مهدی سبزواری، قم، مکتبة المصطفوی، ۱۳۶۸.
  8. -----، تفسیر القرآن الکریم، مصحح: محمد خواجوی، قم، بیدار، ۱۳۶۶.
  9. -----، شرح اصول الکافی، مصحح: محمد خواجوی، تهران، مؤسسه مطالعات فرهنگی، 1366.
  10. -----، المبدأ و المعاد، تهران، انجمن حکمت و فلسفه ایران، ۱۳۵۴.
  11. -----، کسر أصنام الجاهلیة، مصحح: محسن جهانگیری، تهران، بنیاد حکمت اسلامی صدرا، ۱۳۸۱.
  12. -----، أسرار الآیات، مصحح: محمد خواجوی، تهران، انجمن اسلامی حکمت و فلسفه ایران، ۱۳۶۰.
  13. -----، الشواهد الربوبیة فی المناهج السلوکیة، مصحح جلال‌الدین آشتیانی، بیروت، مؤسسه التاریخ العربی، ۱۳۷۵.
  14. -----، سه رسالۀ فلسفی: متشابهات القرآن، المسائل القدسیة، اجوبة المسائل، تصحیح جلال‌الدین آشتیانی، قم، دفتر تبلیغات اسلامی حوزۀ علمیه قم، 1378.
  15. -----، رساله سه اصل، مصحح حسین نصر، تهران، دانشگاه تهران، ۱۳۴۰.
  16. -----، المظاهر الإلهیة فی أسرار العلوم الکمالیة، محقق محمد خامنه‌ای، تهران، بنیاد حکمت اسلامی صدرا، ۱۳۷۸.
  17. -----، مفاتیح الغیب، حاشیه: علی بن جمشید نوری، مصحح: محمد خواجوی، تهران، مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، انجمن اسلامی حکمت و فلسفه ایران، ۱۳۶۳.
  18. -----، الاسفار الاربعه، ترجمه: محمد خواجوی، تهران، مولی،1383.
  19. -----، الرسائل: رسالة فی القضاء و القدر، قم، مکتبة المصطفوی، بی‌تا.
  20. نیلفروشان، پریسا، عابدی، محمدرضا، احمدی، احمد، آسیب‌شناسی خانواده طبقه‌بندی و سنجش، اصفهان، دانشگاه اصفهان، 1392.
مجله ادیان و عرفان
دوره 55، شماره 1
شهریور 1401
صفحه 226-207

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار