امامت نخستین مسئلۀ بحثبرانگیز و اختلافآفرین در تاریخ اسلام است که نخستین دستهبندیها و انشعابها را، پس از رحلت پیامبر اکرم (ص)، در میان مسلمانان به وجود آورد. فرقههای اسماعیلیه و زیدیه از مهمترین فرقههای شیعه، بعد از شیعۀ اثنیعشری، به شمار میروند که هنوز حیات سیاسی و اجتماعی دارند، اما دیدگاهشان به مسئلۀ امامت از سدههای نخستین اسلامی شکل گرفته است. یافتههای پژوهشی نشان میدهد که این دو فرقه نخست معتقد به امامت و رهبری اهلبیت پیامبر بودند. اما با گذشت زمان، کسانی جز ایشان را امام و رهبر خویش گرفتند. بدینسبب، زمینههای انحراف در بین آنها کمکم آشکار شد. در این مقاله برآنیم با تکیه بر روش تاریخی، بحث امامت را از دیدگاه دو فرقۀ اسماعیلیه و زیدیه بررسی کنیم.