اسنی‌ها و مندائیان: مقایسۀ باورها و آئین‌ها

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری ادیان و عرفان، دانشگاه فرهنگیان.

2 دانشیار موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه

چکیده

اسنی‌ها فرقه‌ای‌ از یهود هستند که در قرن دوم پیش از میلاد در فلسطین و سوریه سکونت داشته ‌و در تاریخ یهود به‌عنوان‌ زهاد شناخته ‌شده‌اند. این ‌گروه ‌به‌علت تعالیم و آئین‌های‌ خاص خود که متمایز از دیگر فرقه‌های یهودی‌ است، منادیان ‌آئین‌ مسیحیت‌ به‌حساب‌ می‌آیند. آنچه در مورد تعالیم‌ و آئین‌های ‌این‌ فرقه‌ در اختیار محققان است، برگرفته از منابع یونانی اسناد قمران است که احتمال داده شده مربوط به جماعت اسنی می‌باشد. محور تعالیم این جماعت، براساس رعایت اصول اخلاقی و محور آئین‌های‌‌ آن‌ها تطهیر و عبادت است. هرچند اصول الهیاتی این فرقه به اصول رهبانی ‌دیگر ادیان شبیه است؛ اما قواعد نظری و عملی خاصی برای این‌ جماعت ذکر شده‌ که‌ آن‌را از دیگر فرقه‌های ‌رهبانی‌ و زاهدانه ‌متمایز می‌سازد. از آنجا که،‌ بعضی از این باورها و آئین‌ها بخشی از اصول الهیاتی جماعت مندائی ‌را که ‌در حال حاضر در مناطقی از ایران و عراق‌ به‌ حیات‌ خود ادامه ‌می‌دهند، تشکیل ‌می‌دهد، بعضی ‌از پژوهشگران‌ تصور می‌کنند، ‌میان ‌این ‌دو جماعت ‌ارتباط‌ وجود دارد. البته از طرفی به‌دلیل اینکه ‌اصول اعتقادی مندائی‌ ریشه در ادیان مختلف دارد و نیز پراکندگی اصول الهیاتی آن‌ها و تمایزات اساسی که‌ بین بعضی از اصول اعتقادی آن‌ها با تعالیم دینی اسنی وجود دارد، احتمال ارتباط میان این دو جماعت تنها درحد یک فرضیه است که توسط معدودی از محققان ارائه شده است. به هر حال، تصور اینکه ‌مندائیان، بازماندگان اسنی‌های قرن اول میلادی باشند، موجب شد تا مقایسه‌ای‌ میان باورها و آئین‌های ‌این دو فرقه انجام شود.‌

کلیدواژه‌ها


 
.[1]  قرآن.
.[2]  کتاب مقدس، انجمن کتاب مقدس ایران.
 .[3]بی.ناس، جان (1370). تاریخ جامع ادیان، ترجمه: علی‌اصغر حکمت، چاپ پنجم، تهران، انتشارات آموزش انقلاب اسلامی‌ تهران.
 .[4]حماده، محمد عمرو (1425 ه). تاریخ الصابئه المندائین، چاپ دوم، دمشق، )؟(.
 .[5]دانیلو، ژان(1383). ریشه‌های مسیحیت در اسناد بحرالمیت، ترجمه: علی مهدی‌زاده، قم، نشر ادیان.
 .[6]زرین‌کوب، عبدالحسین (1369). جستجو در تصوف ایران، چاپ چهارم،
تهران، انتشارات امیرکبیر.
 .[7]شهرستانی، ابی‌الفتح محمدبن عبدالکریم‌بن ابی‌بکر احمد (1406ه 1986م ). الملل  و النحل، تحقیق: محمد سیدگیلانی، بیروت، وارصعب.
 ----------.[8] (1402 ه).  الملل و النحل، محقق: محمد سید گیلانی، بیروت، دارالمعرفه.
 .[9]شیرآلی، عادل (1389). صابئین راستین، تهران، انتشارات بصیرت.
 .[10]عربستانی، مهرداد (1383). تعمیدیان غریب، تهران، انتشارات افکار.
 .[11]فانینگ، استیون (1384). عارفان مسیحی، ترجمه: فریدالدین رادمهر، تهران، انتشارات نیلوفر.
 .[12]فروزنده، مسعود (1377). تحقیقی در دین صابئین مندایی، جلد اول، تهران، انتشارات سماط.
  ----------.[13](1379). تحقیقی در دین صابئین مندایی انیانی، جلد دوم، تهران، انتشارات جامعۀ اسلامی پژوهشگران.
 .[14]مسعودی، ابی‌الحسن علی‌بن الحسن‌بن علی( ؟). مروج الذهب و معادن الجوهر، تحقیق: محمد محیی‌الدین عبدالحمید، بیروت، المکتبه الاسلامیّه.
 
[15]. Anderson, Robert T.(1987). Samaritans, Encyclopedia of Religion , Mircea Eliade(ed), vol.13, New York.
[16]. Braudt, w.(1981). Mandaean, Encyclopedia of Religion And Ethics, James Hastings(ed), vol.8, New York.
[17]. Brown, R.E.(2003). Essenes, New Catholic Encyclopedia, Berarld L. Marthaler(ed), vol.5, New York.
[18]. Bruce, Fredrick Fyvie, Pfann, Stephen(1945). Qumran, Encyclopedia Judaica, Fred Skolink(ed), vol.16, USA, Macmilan  Peference.
[19]. Buckley, Jorunn Jacobsen(2005).Mandaean Religion, Encyclopedia Iranica, Ehsan Yarshater(ed), New York.
[20].----------, Albrils, Ezio(1954). Mandaean Religion, Encyclopedia of  Religion ,Jones Lindsay(ed), vol.8, United State of Americany.
[21]. ---------- .(1987) Mandaean Religion, Encyclopedia of Religion, Mircea Eliade(ed) , vol.9,
 New York.
[22]. Fitzmyer, J.A.(2003). Dead sea scrolls, New Catholic Encyclopedia,Berarld L. Marthaler(ed), vol.4, New York.
[23]. ----------(2003). Qumran, New CatholicEncyclopedia, Berarld L. Marthaler(ed), vol.11, New York.
[24]. Garcia, martines Floreationo(2007). Qumranica Mainora, vol.1, Boston, Linden.
[25]. Lester, Grabbe L.(1999).  Judaica Religion in the second temple period, London And New York.
[26]. Mansoor, Menahem, Davies, Philip(1945). Essenes, Encyclopedia Judaica, Fred Skolink(ed), vol.6, USA, Macmilan Peference.
[27]. Mitchel, Nathan D.(1987).Therapeutae, Encyclopedia of Religion, Mircea Eliade(ed), vol.12, New York.
[28]. Moffatt, James(1981).Essenes, Encyclopedia of Religion And Ethics,James Hastings(ed), vol.5,  New York.
[29]. Nemoy, Leon(1987). Karaites, Encyclopedia of Religion , Mircea Eliade(ed), vol.8, New York.
[30]. Rhoads, David M.(1987). Zealots, Encyclopedia of Religion ,Mircea Eliade(ed),vol.15, New York.
[31]. Schiffman, Lawrence H.(1987)., Essenes, Encyclopedia of Religion , Mircea Eliade(ed), vol.5, New York.
[32].----------(1987). Dead sea scrolls, Encyclopedia of Religion , Mircea Eliade(ed) vol.4, New York.
[33].----------(1954). Dead sea scrolls, Encyclopedia of Religion , Jones Lindsay(ed), vol.4, United State of Amcrican, .
[34]. skolink, Fred(1945).Dead sea sect, Encyclopedia Judaica, vol.5, USA,  Macmilan  Peference.