بررسی موضوعی پرسش و پاسخ در متن سوترۀ علت و معلول کردار

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری تخصصی گروه فرهنگ و زبان‌های باستانی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران

2 استاد گروه فرهنگ و زبان‌های باستانی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران

3 استاد گروه فرهنگ و زبان های باستانی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران

چکیده

حجم گستردۀ متون سُغدی­ ـ ­بودایی حاکی از فعالیت­ های دامنه­ دار و جدی مترجمان بودایی مذهب در صومعه­ های آسیای مرکزی است. هدف از این مقاله، بررسی موضوعی پرسش و پاسخ‌های مطرح شده در متن سُغدی‌ ـ بودایی سوترۀ علت و معلول کردار می­ باشد؛ به همین جهت، پرسش­ های مطرح شده توسط آننده (یکی از شاگردان بودا) از شخص بودا از متن سوتره (با حرف‌نویسی مکنزی) انتخاب شده است. این بندها برای ارائۀ ترجمۀ فارسی بهتر، توسط نگارنده بر اساس واژه ­نامۀ قریب آوانویسی، و سپس تحلیل موضوعی شده ­اند. پرسش و پاسخ های منتخب در این مقاله حاوی نکات آموزنده دربارۀ آموزه­ های بودا هستند که اساسی‌ترین مبحث در آن­ها، قانون کرمه می‌باشد که بر طبق آن، موقعیت حاضر شخص در این جهان نتیجۀ رفتار و وضع او در گذشته است؛ بدین ترتیب، انسان گریبان­ گیر گردونۀ باز پیدایی (سمساره) است که ـ سرانجام از راه تهذیب نفس و اخلاق از این رنج رهایی می بخشد و به ذات بیمرگ (نیروانه) می­ رسد.

کلیدواژه‌ها


[1] پاشایی، عسگری (1383). بودا (زندگی بودا، آیین او، و انجمن رهروان او)، تهران، نگاه معاصر.
[2] رضایی باغ‌بیدی، حسن (1388). سوترۀ علّت و معلول کردار (متنی بودایی به زبان سغدی)، تهران، انتشارات اساطیر.
[3] زرشناس، زهره (1380). شش متن سغدی (بخش نخست)، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
[4] ـــــــــــــ (1387). دستنامه سغدی (دستور، داستانهای گزیده، واژه‌نامه)، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
[5] شایگان، داریوش (1392). ادیان و مکتبهای فلسفی هند، جلد اول. تهران، نشر فروزان روز.
[6] قریب، بدرالزّمان (1383). فرهنگ سغدی(سغدی ـ فارسی ـ انگلیسی)، تهران، فرهنگان.
[7] ناس، جان‌بی (1377). تاریخ جامع ادیان، ترجمۀ علی اصغر حکمت، تهران، علمی و فرهنگی.
[8] Benveniste, É. (1940), Textes sogdiens, Paris.
[9] Gauthiot, R. and Pelliot, P. (1920), Le Sūtra des causes et des effets du bien et du mal, vol.I:facsimile des textes sogdian et chinois, Paris.
[10] Gauthiot, R. and Pelliot, P. (1926), Le Sūtra des causes et des effets du bien et du mal, vol.II(1): transcription, traduction et commentaires, Paris.
[11] Gauthiot, R. and Pelliot, P. (1928), Le Sūtra des causes et des effets du bien et du mal, vol.II(2): glossaire et index, Paris.
[12] MacKenzie, D. N. (1970), The Sūtra of the Causes and Effects Of Actions in Sogdian, London.