مناسبات دین و دولت در آیین مسیح

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفۀ ایران

چکیده

از مهم‌ترین موضوعات در ادیان و جوامع دینی، مناسبات دین و دولت و نحوۀ مواجهه و تعامل این دو با یکدیگر است. این مناسبات در طول تاریخ مسیحیت دارای فراز و فرود است. بر اساس مبانی نظری و عملی مسیحیت، که برگرفته از کتاب مقدس و نظر و عمل شخص عیسی (ع) و رسولان است، مسیحیت برنامۀ کلان اجتماعی و سیاسی ندارد، دین از سیاست جداست، مسیحیان ملزم به اطاعت از حکومت‌ها هستند و مسیحیت اولیه دارای سکوت‏ گرایی سیاسی و انزواگزینی اجتماعی است؛ اما پس از رسمی شدن مسیحیت در قرن چهارم، این قاعده به‌هم ریخت و مسیحیان، به‌رغم مبانی خود، به‌صورت جدی وارد اجتماع و سیاست شدند و تا آنجا پیش رفتند که بر سر حق حاکمیت‌ با پادشاهان به نزاع و جنگ پرداختند و آیین «دو شمشیر» را به وجود آوردند. این نوشتار به‌ شیوۀ مطالعۀ منابع و تاریخ مسیحیت و با هدف آگاهی‌بخشی دربارۀ مناسبات میان مسیحیت و سیاست، از آغاز تا پایان قرون میانه، مناسبات دین و دولت در این آیین را به تصویر کشیده است.

کلیدواژه‌ها


[1] استید، کریستوفر (1380). فلسفه در مسیحیت باستان، عبدالرحیم سلیمانی، قم، مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب.
[2] اشمیت، کارل (1391). ‌ الاهیات سیاسی،‌ لیلا چمن‌خواه، تهران، نگاه معاصر.
[3] اگوستین (1391). شهر خدا، حسین توفیقی، قم، دانشگاه ادیان و مذاهب.
[4] باربیه، موریس (1386). مدرنیته سیاسی، عبدالوهاب احمدی،‌ تهران،‌ آگه.
[5] بدیع، برتران (1376). فرهنگ و سیاست، احمد نقیب زاده، تهران، نشر دادگستر.
[6] ـــــــــــ (1391). مطالعۀ تطبیقی دولت در جوامع مسیحی و در جوامع اسلامی، احمد نقیب‌زاده، تهران، نشر علم.
[7] جونز، ویلیام توماس (1388). خداوندان اندیشۀ سیاسی،‌ علی رامین، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی.
[8] چارلز زینر، رابرت (1389). دانشنامۀ فشرده ادیان، نزهت صفای اصفهانی، تهران، نشر مرکز.
[9] دورانت، ویلیام جیمز (1391). تاریخ تمدن، احمد آرام و دیگران، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی.
[10] سی‏تنی، مریل (1362). معرفی عهد جدید، طاطاووس میکائیلیان، تهران، حیات ابدی.
[11] سیدنتاپ، لری (1374). توکویل، حسن کامشاد، تهران، طرح نو. 
[12] شجاعی زند، علیرضا (1379). «آنک مسیح ... اینک انسان»،  هفت آسمان، شمارۀ 8، زمستان. 
[13] ـــــــــــــ  (1380). دین، جامعه و عرفی شدن، تهران، نشر مرکز.
[14] طباطبایی، جواد (1387). جدال قدیم و جدید از نوزایش تا انقلاب فرانسه، تهران، نشر ثالث.
[15] عون،‌ مشیر باسیل (2007). الفکر العربی الدینی المسیحی: مقتضیات النهوض و التجدید و المعاصره، بیروت، دارالطلیعه للطباعه و النشر.
[16] فاستر، مایکل برسفورد (1388). خداوندان اندیشۀ سیاسی، جواد شیخ‌الاسلامی، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی.
[17] کتاب مقدس (1996). انجمن کتاب مقدس ایران، انتشارات ایلام.
[18] کلوسکو، جورج (1391). تاریخ فلسفۀ سیاسی، خشایار دیهیمی، تهران، نشر نی.
[19] کونگ، هانس (1384). تاریخ کلیسای کاتولیک، حسن قنبری، مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب.
[20] المر بارنز، هری و بکر (1358). تاریخ اندیشۀ اجتماعی از جامعه ابتدایی تا جامعه جدید،  جواد یوسفیان، علی‌اصغر مجیدی، تهران، کتاب‌های جیبی.
[21] مک کواری، جان (1382). «چهرۀ عیسی مسیح در مسیحیت معاصر»، هفت آسمان، ش 17، بهار.
[22] میشل، توماس (1377). کلام مسیحی، حسین توفیقی، قم، مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب.
[23] میلر، ویلیام م. (1931). تاریخ کلیسای قدیم در امپراطوری ایران و روم، علی نخستین، آلمان، لیپسیگ.
[24] ویلم، ژان پل (1377). جامعه‌شناسی ادیان، فصل سوم، عبدالرحیم گواهی، تهران، تبیان.
[25] هگل، گئورگ ویلهلم فریدریش (1369). استقرار شریعت در مذهب مسیح، باقر پرهام، تهران، آگاه.
[26] هینلز، جان ر. (1391). راهنمای ادیان زنده، عبدالرحیم گواهی، قم، بوستان کتاب.
[27] یاسپرس، کارل (1378). مسیح، احمد سمیعی، تهران‌ خوارزمی.
[28] Aquinas, Thomas (1948). Selected political writings, Oxford, B. Blackwell.
[29] ---------- (2006). Summa Theologica, New York, Cambridge university press.
[30] Herlihy, D. J. (2003)."Social Thought, Catholic" in: Gale, Thomson, New Catholic Encyclopedia, The Catholic university of American.
[31] Moltman, Jurger (2000). Political Theology, Tubingen.
[32] Pacaut, Marcel (1957). La theocratie, Paris, Aubier.
[33] Peterson, Erik (1951). Theologische Traktate, Munchen: Kosel _ Verlag.
 [34] Tierney, Brian (1964). The Crisis of Church and State: 1050-1300, Englewood Cliffs, N. J.
[35] Troeltsch, Ernst (1992). The Social Teaching of the Christian Churches, West Minster/John Knox Press.