تبیین معجزه و دعا در چهارچوب تعابیر کپنهاگی و بوهمی از مکانیک کوانتومی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه فیزیک، دانشگاه ارومیه

2 دانشیار گروه فلسفۀ دین، دانشگاه تهران

چکیده

با مفروض‌گرفتن امکان وقوع معجزه، استجابت دعا و اعمال خارق عادت دیگر، این پرسش اساسی مطرح می‌شود که چگونه می‌توان این قبیل وقایع را به نحو طبیعی تبیین کرد؟ به بیان دیگر، چگونه می‌توان تصرف و مداخلۀ مستقیم خداوند در انجام چنین اموری را تبیین کرد؟ پاسخ‌های مختلفی از سوی فلاسفه، متکلمان و اندیشمندان علوم تجربی به پرسش‌های بالا داده شده است. هدف پژوهش حاضر تبیین نحوۀ تصرف خداوند در معجزات و دعا با بهره‌جستن از تئوری کوانتومی است. ادعای این پژوهش این است که می‌توان نحوۀ تأثیرگذاری و تصرف خداوند در افعال بسیار خاص مانند معجزه و دعا را در چهارچوب تعابیر کپنهاگی و بوهمی از نظریۀ کوانتومی تبیین کرد، به این‌صورت که در چهارچوب تعبیر کپنهاگی و با پذیرفتن نقش آگاهی به‌عنوانِ رمبانندۀ توابع موج، فعل خداوند در طبیعت از طریق آگاهی کوانتومی غیرموضعی انجام می‌گیرد و می‌تواند آن‌ها را در جهت مطلوب تغییر دهد. همچنین، خداوند در چهارچوب تعبیر بوهمی، از طریق کنترل متغیرهای پنهان که متغیرهای سطح زیرکوانتومی هستند و با تغییر آرایش این متغیرها در سطح نظم مستتر، تغییر موردِنظر را در سطح کوانتومی و سپس در سطح ماکروسکوپی طبیعت به ‌وجود می‌آورد. مهم‌ترین نتیجۀ پژوهش این است که هر دو تعبیر کپنهاگی و بوهمی که رایج‌ترین تعابیر مکانیک کوانتومی هستند، می‌توانند تبیینی قانع‌کننده از نحوۀ تأثیرگذاری خداوند در طبیعت در افعال خاصی مانند معجزه و دعا ارائه دهند.

کلیدواژه‌ها


[1]. اسکوایزر، ی. ج. (1387). اسرار جهان کوانتومی. ترجمه کمال‌الدین سید یعقوبی، تهران، سروش.
[2]. اهانیان، هانس (1379). اصول مکانیک کوانتومی. ترجمه غلامرضا اسلامپور و محمود بهار، تهران، مبتکران.
[3]. برومر، ونسان (1392). هنگام نیایش چه می‌کنیم. ترجمه اشکان بحرانی و مسعود رهبری، تهران، هرمس.
[4]. پاکینگ هرن، جان (1387). نظریۀ کوانتومی. ترجمه حسین معصومی همدانی، تهران، فرهنگ معاصر.
[5]. پلنتینگا، الوین و دیگران (1392). مسیحیّت و مسئله ذهن و بدن. جمعی از مترجمان، تهران، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
[6]. پیکاک، ارتور (1396). در جستجوی خدا. ترجمه علی بازیاری شورابی، سبزان.
[7]. گاسوامی، آمیت (1393). خدا نمرده است. ترجمه یاسمن سیامکی، تهران، هورمزد.
[8]. تالبوت، مایکل (1388). جهان هولوگرافیک. ترجمه داریوش مهرجویی، تهران، هرمس.
[9]. هایزنبرگ، ورنر (1370). فیزیک و فلسفه. ترجمه محمود خاتمی، تهران، علمی.
[10]. رزمی، حبیب‌الله و دیگران (1392) «فیزیک کوانتومی و امکان شعورمندی ذرات فیزیکی، فلسفه علم»، تهران، نشریه پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، سال سوم، شماره دوم، پاییز و زمستان 1392، صص37-46.
[11]. رابرت ون‌گولیک (1393). آگاهی. ترجمه یاسر پوراسماعیل، تهران، انتشارات ققنوس.
[12]. کریس جی ایشام و دیگران (1386). فیزیک، فلسفه و الهیات. ترجمه همایون همتی. تهران، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشۀ اسلامی.
[13]. گلشنی، مهدی (1374). تحلیلی از دیدگاه‌های فلسفی فیزیک‌دانان معاصر. مرکز نشر فرهنگی مشرق.
[14]. باربور، ایان (1397). دیدار دانش و دین. ترجمه یوسف نوظهور و حسن اکبری. انتشارات فروزش.
[15]. کارتر، کریس (1394). علم و تجربۀ نزدیک به مرگ. ترجمۀ فرهاد توحیدی. انتشارات جیحون.
[16]. گرینشتاین، ج و زایونک، جی (1385). کوانتوم و چالش‌های آن، ترجمه اکبر تقی پور، تهران، مرکز نشر دانشگاهی.
[17]. Bohm, D. (1980). Wholeness and the Implicate Order. Routledge.
[18]. Penrose, R. (1994). Shadows of the Mind. Oxford: Oxford University Press.
[19]. Hartle, J. B. and Hawking, S. W. (1983), Wave function of the universe, Phys. Rev. D28,pp. 2960.
[20]. H. Schmidt (1993). Observation of a psychokinetic effect under highly controlled conditions, Journal of parapsychology 57, 351-372.
[21]. Leggett, A. J. (1984). Schrodinger’s cat and her laboratory cousins, Contemporary physics, vol25, pp. 583-598.
[22]. Sarma, S. D. et al. (1995). Quantum interference in macroscopic samples, Amer. J. Phys,vol 63, pp. 683-694.
[23]. Clarke, J. et al. (1988). The phase difference of a Josephson junction, Science, vol 239 ,pp. 992-997.
[24]. Awschalom, D. D. et al. (1992). Macroscopic quantum effects in nanometer scale magnets, Science, vol 258, pp. 414-421.