فرآیند آگاهی متعالی در مکتب یوگا و آئین ذن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه ادیان و عرفان تطبیقی دانشگاه شهرکرد،

2 دانش‌آموخته‌ی کارشناسی ارشد ادیان و عرفان تطبیقی دانشگاه شهرکرد

3 استادیار گروه ادیان و عرفان تطبیقی دانشگاه شهرکرد؛

چکیده

آدمی با معطوف‌کردن انرژی خویش به پدیده‌ای و مشاهده‌ آن در درون به حضوری دست می‌یابد که جوهر آگاهی است؛ اما هنگامی که یگانگی خویش را با ذهن بگسلد و تماشاگر آن باشد، به مرتبه‌ای فراتر به نام آگاهی متعالی دست می‌یابد. رسیدن به این آگاهی در عرفان‌های شرقی به‌منظورِ آرامش ذهنی بسیار اهمیت دارد. در این پژوهش، فرآیند رسیدن به این آگاهیِ برتر در مکتب یوگا و ذن به روش تحلیلی ـ توصیفی بررسی می‌شود. رهرو در مکتب یوگا با به‌کاربستن فنون ارائه‌شده به توقف جریانات ذهنی و در نهایت، به حقیقت برتر درونی و رسیدن به رهایی در پرتو آگاهی متعالی نائل خواهد شد. در مکتب ذن نیز روشن‌شدگی همراه با ادراک حقیقت وجود از طریق تمرکز و حضور دائمی حاصل می‌آید که با شهود درونی معنا پیدا می‌کند. آنچه در این دو مکتب علی‌رغم اختلاف در روش و مبانی مشترک است، همان هدف نهایی است که رسیدن به این آگاهی متعالی را دربر‌می‌گیرد.

کلیدواژه‌ها


[1]. آینگار، پی. کی. اس (1378). چکیده دانش یوگا، ترجمه: علیرضا اقدمی باهر، راه سما.
[2]. الیاده، میرچا (1394). یوگای پاتنجلی: مراقبه در مکاتب عرفان هندی، ترجمه: علی صادقی شهپر، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب پارسه.
[3]. پاشایی، ع (1371). ذن چیست، تهران، انتشارات نیلوفر.
[4]. پورابراهیم، علی‌محمد؛ موحدیان عطار، علی (1396). یوگا در ایران: بررسی و نقد یوگای رایج در ایران با نظر به منابع اصلی یوگایی، قم، دانشگاه ادیان و مذاهب.
[5]. جلالی نائینی، محمدرضا (1375). هند در یک نگاه، تهران.
[6]. چاترجی، ساتیش چاندرا؛ داتا، دریندرا موهان (1384). معرفی مکتب‌های فلسفی هند، ترجمه: فرناز ناظرزاده کرمانی، قم، انتشارات مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب.
[7]. دشی مارو، تایزن (1377). ذاذن، ترجمه: دل‌آرا قهرمان، تهران، نشر میترا.
[8]. سوزوکی، دایستز تیتارو (1380). «تعبیر تجربه ذن»، ترجمه: ع. پاشایی، مجله نقد و نظر، سال هفتم، شماره سوم و چهارم، 183-205.
[9]. ــــــــــــــــ (1383). مقدمه‌ای بر ذن بودیسم، ترجمه: منوچهر شادان، تهران، بهجت.
[10]. شایگان، داریوش (1383). ادیان و مکتب‌های فلسفی هند، چاپ پنجم، تهران، امیرکبیر.
[11]. فعالی، محمدتقی (1389). نگرشی بر آیین ذن بودیسم، تهران، سازمان ملی جوانان.
[12]. قادری، برزو (1397). راه یوگا، تهران: نشر آویژه.
[13]. لو، آلبرت (1378). دعوت به تمرین ذن، ترجمه: ع. پاشایی، تهران، نشر میترا.
[14]. نات هان، تیک (1376). کلیدهای ذن، ترجمه: ع. پاشایی، تهران، نشر ثالث.
[15]. واتس، آلن (1369). طریقت ذن، ترجمه: هوشمند ویژه، تهران، انتشارات کتابخانه بهجت.
[16]. Bancroft, Anne (1979). Zen: Direct Pointing to reality, London, Thames and Hudson.
[17]. Chapple, Christopher Key (2000). "Life Force in Jainism & Yoga", in Runzo joseph& Nancy martin(ed), The Meaning of Life in the World Religions, Oxford: Oneworld.
[18]. Coward, Harold (2005). Samadhi, STATE university of Newyork press.
[19]. Eliade, Mircea (1987). yoga, in: Encyclopedia of Religion, Newyork.
[20]. Feuerstein, Georg (1974). The Essence of Yoga, Grove Press, New York.
[21]. Hume, Robert Ernest (1971). The Thirteen Principal Upanishads, OxfordUniversity press, London.
[22]. Iyengar, B.K.S (2002). Light on Yoga Sutr’s of Patanjeli, USA: Thorsons.
[23]. Lipner, Julius (2010). Hindus: Their Religion Belief & Practices, Routledge, USA.
[24]. Wood, Ernest (1989). Great Systems of Yoga, Bombay.