دین در دورۀ شانگ

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار گروه ادیان و عرفان دانشگاه تهران

چکیده

این مقاله به بررسی ماهیت، مؤلفه‌ها و کارکرد دین در چین باستان، به‌ویژه دورۀ شانگ پرداخته است. بنابر آنچه از مطالعه و تحلیل آثار باقیمانده از دورۀ شانگ‌ ـ از جمله شمایل‌نگارهای روی ظرف‌های برنزی آیینی، نوشتۀ استخوان‌های پیشگویی، آرامگاه‌های سلطنتی و برخی از آثار متأخر (مانند کتاب شعر) ـ اطلاعاتی دربارۀ برخی عقاید و شعائر دینی آن‌ها به دست می‌آید. آیین دینی مردم شانگ دربردارندۀ باور به  شانگ‌تی، خدای متعالی، ارواح نیاکان، ارواح و خدایان طبیعت و اعتقاد به زندگی پس از مرگ بود. خدای متعالی در راس و بقیۀ ارواح و خدایان در مرتبۀ پایین‌تر بوده و کارگزار و تابع او بودند. ارتباط با ارواح، ایزدان و خدا جهت به‌دست‌آوردن شرایط زندگی مساعد، یا دست‌کم در امان ماندن از بلاها، در یک رابطۀ متقابل، با به‌جای‌آوردن مناسک همراه بوده است که مهم‌ترین آن‌ها خاک‌سپاری بسیار دقیق، پرستش خدا و ارواح و آئین قربانی بوده که شمن‌ها و خاندان سلطنتی، مخصوصاً  شاه، در آن ایفای نقش نموده و بر انجام شعائر دینی نظارت داشتند. این نشان می‌دهد دین شانگ مؤلفه‌های لازم برای دین‌بودن را داراست، و باور به شانگ‌دی هم آن را در زمرۀ یکتاپرستی قرار می‌دهد. پیوند محکمی میان دین و قدرت برقرار بود، به گونه‌ای که مذهب قدرت پادشاه را از نظر سیاسی محکم‌تر و در عین حال کنترل می‌کرد و قدرت سیاسی پادشاه نیز نفوذ مذهبی را تقویت می‌نمود.

کلیدواژه‌ها


  1. Bagley, R., ‘Shang archaeology’, in: M. Loewe & E.L. Shaughnessy (ed.), the Cambridge History of Ancient China. From the origins of civilization to 221 B.C., Cambridge, 124-231, 1999.
  2. Chang, Kwang-chih, Early Chinese Civilization: Anthropological Perspectives, Harvard University Press; First Edition 1976.
  3. Chang, Kwang-chih, Shang Civilization New Haven: Yale Univ. Press, 1980.
  4. Chang, Kwang-chih, "Shang Shamans," The Power of Culture: Studies in Chinese Cultural History, ed. Willard J., et aJ.,Hong Kong: Chinese University Press, 1994.
  5. Chang, Ruth, Understanding Di and Tian: Deity and Heaven from Shang to Tang Dynasties" Sino-Platonic Papers, 2000.
  6. Cheng Te-k'un Prehistoric China. Cambridge, 1959.
  7. Chen Mengjia, "Shangdai di shenhua yu wushu," Yenjing Journal of Chinese Studies 20, (1936).
  8. Ch'ien Mu, Chung-kuo-jen chih taung-chiao she-hui chi jen-aheng-kuan (Taipei- Tzu-yu chung-kuo, 1949.
  9. Chi, Li, Early Archeology in China: Anyang, Seattle: University of Washington Press, 1977.
  10. Ching, Julia, "Son of Heaven: Sacral Kingship in Ancient China," Toung Pao, Vol. 83, Fasc. 1/3, State and Ritual in China 1997), pp. 3-41.
  11. Chusing Wu, David The Employment of Chinese Classical Thought in Matteo Ricci’s Theological Contextualization in Sixteenth Century China (unpublished Ph.D. dissertation, Graduate Theological Union,1984.
  12. Creel, Herrlee Glessner, ConfuCius and the Chinese Way, New York: Harper & Row, 1960.
  13. De Groot, J.M. Religion in China , New York: G. P. Putnam's Sons,1912.
  14. Derk Bodde, "Myths of ancient China," in Mythologies of the Ancient World, ed., Samuel Kramer, New York: Doubleday, 1961.
  15. Durkheim, Emile, translated by Joseph Swain, The Elementary Forms of the religious life, London: George Allen & Unwin Ltd., 1912.
  16. Edkins, Joseph, Relgion In China, A Brief Account of the Three Religions of the Chinese, ‎ Routledge, 1893.
  17. Eliade, Mircea, Willard R. Trask (trans.)- A History of Religious Ideas_From Gautama Buddha to the Triumph of Christianity, The University of Chicago Press, 1982.
  18. Eliade, Mircea, Zalmoxis, the Vanishing God: Comparative Studies in the Religions and Folklore of Dacia and Eastern Europe, Univ of Chicago Pr, 1986.
  19. Eno, Robert, The Confucian Creation of Heaven, New York: State University of New York Press, 1990.
  20. Giles, Herbert A., A Glossary of Reference on Subjects Connected with the Far East, New Delhi: Cosmo Publications,1978.
  21. Hu, Hou-hsuan, "Yin p'u-tz'u chung  ti  Shang-ti   ho   wang-ti." Li-ehih yen-chiu, 1959, Nos. 9, 10.
  22. Keightley, David N. Sources of Shang History, Berkeley: Univ. of California Press,1978.
  23. Keightley, David "The Religious Commitment: Shang Theology and the Genesis of Chinese Political Culture," History of Religions, Vol.17, Nos. 3, 4 (1978).
  24. Kim, Ha Tai, Transcendence without and within:The Concept of T'ien in Confucianism, International Journal for Philosophy of Religion,1972, Vol.3, No.3, pp. 146-160.
  25. Kuo Mo-jo, Nu-li-chih shih-tai, Peking: Jen- min, I952.
  26. Kuo, Mo-jo., Chou i ti kou-ch 'eng shih-tai, Shanghai: Commercial Press, 1940.
  27. Lakos, William, Chinese Ancestor Worship: A Practice and Ritual Oriented Approach to Understanding Chinese Culture, ‎ Cambridge Scholars Publishing, 2010.
  28. Legge, James, The Notions of the Chinese Concerning God and Spirits, Taipei: Ch'eng Wen Pub. Company, reprint 1971.
  29. Legge, James The Religions of China, London, 1880.
  30. Legge, James translator The Chinese Classics, Hongkong: Hongkong Univ Press, I960.
  31. Lewis, Mark Edward, Sanctioned Violence in Early China (Albany:State University of New York Press, 1990.
  32. Loewe, Michael, Ways to Paradise: The Chinese Quest for Immortality, Unwin Hyman,1979.
  33. Mair, Victor, "Old Sinitic Myag, Old Persian Magus, and English 'Magician," Early China 15 (1990), 27-47.
  34. Malan, S. C., Who is God in China, Shin or Shang Ti,Wentworth Press, 2019.

34 a. Pei-jung, Fu,  The Concept of Tien in Ancient China: With Special Emphasis on Confucianism (unpublished Ph.D. dissertation,Yale University 1984.

  1. Ping-ti Ho, The Cradle of the East, Hongkong and Chicago: The Chinese Univ. of Hongkong and the Univ. of Chicago, 1975.
  2. Ross, John. The Original Religion of China. Oliphant Anderson & Ferrier, 1909.
  3. 37. Schwartz, , "Speculations on the Beginnings of  Chinese  Thought." Early China, No. 2, 1976.
  4. Smart, Ninian, The Philosophy of Religion, New York: Oxford University Press,1979.

39.Smith, Howard D., Chinese Religion in the Shang Dynasty, Numen, Vol. 8, pp. 142-150, 1961

  1. Soothill, W. E., The Three Religions of China, London: Oxford Univ. Press, 1929.
  2. Spencer, Herbert, The Principles of Sociology, New York: D. Appleton and Co., 1899, Vol. I, p.286-287.

42.Thote, Alain. “Shang and Zhou Funeral Practices: Interpretations of Material Vestiges.” In Early Chinese Religion: Shang through Han (1250BC-220AD), edited by John Lagerwey and Marc Kalinowski. 103-142. Leiden: Brill, 2009.

  1. Tung Tso-pin, "Chung-kuo shang-ku-shih nien-tai," in his Tung Tso-pin hsueh-shu lun-chi (Taipei: Shih-chieh,1962.

44.Yao Xinzhong, Confucianism and Christianity: A Comparative Study of Ren and Agape (United Kingdom: Sussex Academic Press, 1996.

45.Yü, Ying-Shih "O Soul, Come Back! A Study in the Changing Conceptions of the Soul and Afterlife in Pre-Buddhist China". Journal of Asiatic Studies. 47 (2): 363–395, 1987.

  1. Wang Meng-ou, Li-chi chin-chu chin-i (Taipei: Commercial Press1970.
  2. Wang Jihuai, Zhongguo yuangu ji sandai zongjiao shi (Beijing: Renmin chubanshe, 1994.
  3. Watson, Burton, trans., The Zuozhuan (New York: Columbia University Press,1989.