موضوع عرفیشدن از دیرباز دستمایهی تحقیقات فراوان بوده است با این توضیح که اغلب تحقیقات برای سنجش عرفیشدن میزان دینداری جامعه را میسنجند و حالت معکوس دینداری را عرفیشدن قلمداد میکنند. اما مقاله ادعا دارد که عرفیشدن پدیدهای مستقل از دینداری است و برای سنجش آن نیز باید سنجههای مناسب احصا شوند. لذا نویسنده تلاش دارد با تحدید معنایی عرفیشدن، سطوح، ابعاد و مولفههای آن را نشان دهد. مقاله نشان میدهد که عرفیشدن در سه سطح کلان، میانه و خرد و در سه بعد اجتماعی (جامعوی)، دینی و فردی حادث میشود. عرفیشدن اجتماعی دارای سه مولفه ساختاری، فرهنگی و سازمانی است و در سه حوزه اجتماع، سیاست و اقتصاد اتفاق میافتد. عرفیشدن دینی نیز که در شکل «پذیرش ارزشها، معیارها و قواعد عرفی» و «منفعتطلبی» نمود پیدا میکند به دو سطح کلان و میانه مربوط میباشد. عرفیشدن فردی، به عرفیشدن انگیزهها، ارزشها، عقاید، احساسات، شناختها و رفتارهای فرد اشاره دارد.
Berger, Peter, the Sacred Canopy: Elements of a Sociological Theory of Religion, New York: Doubleday, 1976.
Dobbleaere, Karl, “Towards an Integrated Perspective of the Processes Related to the Descriptive Concept of Secularization”, Sociology of Religion, NO 15, 1991.
Fenn, R. K.T, “Towards a New Sociology of Religion”, Journal for the Scientific Study of Religion 11 (1), 1972.
Fenn, R. K., Toward a Theory of Secularization. Storrs, Conn: Society for the Scientific Study of Religion, 1978.
Fenn, R, Liturgies and Trials: The Secularization of Religious Language. Oxford: Blackwell, 1981.
Glasner, P. E, the Sociology of Secularization; a Critique of a Concept; London: Routleg, 1977 .
Lombert, Yves, “Religion in Modernity: Secularization or New Religion Form?” Sociology of Religion. N. 15, 1999.
Martin, David, a General Theory of Secularization, Oxford: Basil Black Well, 1978.
Martin, David, does the Advance of Science Mean Secularization? SJT 61(1): 51–63 (2008) Printed in the United Kingdom C Scottish Journal of Theology Ltd doi: 10.1017/S0036930607003833, 2008.
Taylor Charles, a Secular Age, Harvard University Press, 2007.