بررسی انتقادی نگرش فرقه ذکریه در خاتمیت

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه معارف اسلامی دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران،

2 پژوهشگر علوم دینیایرانشهر، ایران؛

3 دانشیار گروه ادیان و عرفان موسسه امام خمینی(ره)؛ قم، ایران؛

چکیده

فرقه باطنی‌گرای «ذکریه»، که در قرن دهم هجری در منطقه‌ای به نام «تربت» در بلوچستان پاکستان پا به عرصۀ حیات نهاده است، از فرقه‌هایی است که باورهای دینی آن اقتباس از برخی فرقه‌های مطرح در جهان اسلام می‌باشد. پیروان فرقه ذکریه در اعمال عبادی و مناسک دینی بدعت‌هایی را پدید آورده‌اند که اعتقادات آنان نیازمند به واکاوی علمی و ارزیابی است در همین راستای از باورهای مذهبی این فرقه، اعتقاد به خاتمیت به شمار می‌رود که در این عرصه دو رویکرد در منابع علمی آنان گزارش شده است. در نوشتار حاضر به نقد و تحلیل دیدگاه این فرقه در مورد خاتمیت اشاره می‌شود. از نتایج جستار حاضر آن است که دیدگاه ذکری‌ها پیرامون خاتمیت با معارف قرآن و عترت نبوی واگرایی دارد و ادعای آنان موجب تحریف در تعالیم حیات‌بخش دین اسلام و با آموزه‌های دینی در تعارض است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

مراجع

  1.  

    1. قرآن کریم.
    2. نهج البلاغه
    3. آسیابادی، حتشام الحق، ماهی الذکریه، تربت جمعیت انصار السنه المحمدیه، چاپ اول، 1982م .
    4. ابن حجاج، نیشابوری، مسلم، صحیح مسلم، بیروت، دار احیاء التراث العربیه، بی تا.
    5. ابن منظور، لسان العرب، بیروت، دارالکتب العلمیه، بی‌تا.
    6. اسعدی، محمد، پژوهش‌های منطقه‌ای، ش2، بی‌تا .
    7. ا. ج. هوشنگ، زمینه‌های عمومی مذهب ذگریسم به مثابه صوفی گری عامیانه در بلوچستان، شوهاز، انجمن تحقیقی و فرهنگی بلوچ، ش 2و 3، تابستان 1989م . لندن، 1991
    8. بجارانی، بزنجو، نورتجلی، بی‌تا.
    9. جوادی آملی، عبدالله، وحی و نبوت در قرآن، قم، مرکز نشراسراء، 1381.
    10. حرعاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، قم، طبع الاسلامیه، 1414.
    11. ترمذی، محمد بن عیسی، سنن ترمذی، مصر، مطبعه مصطفی البانی، 1998م.
    12. دهواری، محمد صدیق، بررسی اندیشه ها و سیر تاریخی فرقه ذکریه،1396ش.
    13. درافشان، قصرقندی، شی محمد، در وجود، کراچی، چاپ اول، 1985م.
    14. سربازی، عبدالصمد، بی‌تا، تذکره علی ذکر الوحده، (شهدای جکیگور)، 1357ش.
    15. سرافرازی، عباس، فصلنامه‌ی علمی و پژوهشی تاریخ اسلام، شماره سوم پاییز 1390 .
    16. سجادی، سیدزین العابدین، تاریخ ورود تشیع به بلوچستان، 1394ش.
    17. شهزاد، بلوچ،محمد ایوب، ثنای مهدی، کراچی، چاپ اول، 1972م.
    18. صدیقی، ضیاءالحق، ذکری مذهب، چاپ دوم، تربت پاکستان،مجلس تحفظ ختم نبوت، 1989م.
    19. صدوق، محمدبن علی، من لایحضره الفقیه، قم، موسسه النشر الاسلامی، 1973م.
    20. طباطبایی، سیدمحمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، قم، بوستان کتاب، دفتر تبلیغات .1387ش.
    21. طباطبایی، سید محمد حسین، مجموعه رسائل، 1387.
    22. قصرقندی، محمداسحاق، ذکری مذهب، تربت مکران، 1973م.
    23. کمالان، ملا نورالدین، معراج نامه، ترت پاکستان، نسخه خطی، کتابخانه آسیابادی، بی تا.
    24. لاری،عزیز، حقیقت نور پاک و سفرنامه مهدی، کراچی، 1972 .
    25. لدیانوری،محمدیوسف، پژوهشنامه تاریخ اسلام،کراچی، جامعه العلوم الاسلامیه، 1990م.
    26. مطهری، مرتضی، خاتمیت، تهران، انتشارات صدرا، 1375.
    27. مکارم شیرازی، ناصر، پنجاه درس از اصول عقائد، قم، نشر نسل جوان، 1386ش.
    28. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الاسلامیه، 1374 ش.
    29. ملا اعظم، ملا اعظم، سیرجهانی، تربت، کتابخانه آسیابادی، نسخه خطی، به نقل از هوشنگ، شاهاز، بی‌تا.
    30. نوری، سیدعیسی، مناجات به درگاه قاضی الحاجات، فصلنامه شمع بصیرت،کراچی، 2007.
    31. نیشابوری، مسلم بن حجاج، الجامع الصحیح، بیروت، دارالفکر، 1398.
    32. هوشنگ، شوهاز، لندن، بی تا، 1989م.
    33. جواد آملی، عبدالله، سیره رسول اکرم (ص) در قرآن، قم، مرکز نشر اسراء، 1376.
    34. کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تهران، دارالکتب الاسلامیه، 1388.
    35. حیدری نسب، علی‌رضا و دیگران، مقاله تحلیل و بررسی قرآنی، روایی رویکرد ذکریان به نماز و ذکر، مجله ادیان و عرفان، شماره یکم، بهار و تابستان 1397.
مجله ادیان و عرفان
دوره 55، شماره 2
آذر 1401
صفحه 527-507

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار