ابنعربی، از یک سو، دربارۀ «خودگرایی سرشتی» سخن میگوید و تأکید می کند، سرشت انسان چنان است که گرایش حاکم بر اعمالش، کسب خیر فردی است، و آدمی خود میداند که ثمرۀ هر عملی، از لحاظ مادی یا معنوی، به خود او باز میگردد؛ اما شیخ اکبر از سوی دیگر، بر «دیگرگرایی اخلاقی» با محوریت شفقت و کاستن از درد و رنجهای همۀ انسانها تأکید میکند. مسئله مقالۀ حاضر این است که چگونه سازگاری میان خودگرایی سرشتی و دیگرگرایی اخلاقی امکانپذیر است؟ بهمنظور پاسخ به این پرسش با روش توصیفی-تحلیلی، ابتدا خودگرایی سرشتی بر اساس مبانی عرفانی ابنعربی دربارۀ مظهریت خاص اسمایی انسانها و استعدادهای اعیان ثابتهشان و فردانیت آنها از حیث سلوک معنوی و نیز غایت شخصیشان تبیین میشود؛ آنگاه با تکیه بر دیدگاه ابنعربی دربارۀ خلقت انسانها به صورت الهی و یگانگی بنیادینشان، دیگرگرایی اخلاقی بر مبنای حرمت ذاتی انسانها و بازگشت خیر هر عمل خیرخواهانه به خود فرد، البته با وسعت دادن معنای «خود» به «خود کلی»، توجیه میشود و در نهایت، با تأکید بر توقف خیر و سعادت فردی بر خیر و سعادت جمعی، سازگاری مذکور نشان داده میشود.
مهدی پور, حسن. (1402). «خودگرایی» سرشتی و «دیگرگرایی» اخلاقی در اندیشۀ عرفانی ابن عربی. مجله ادیان و عرفان, 56(1), 9-28. doi: 10.22059/jrm.2023.363806.630464
MLA
حسن مهدی پور. "«خودگرایی» سرشتی و «دیگرگرایی» اخلاقی در اندیشۀ عرفانی ابن عربی", مجله ادیان و عرفان, 56, 1, 1402, 9-28. doi: 10.22059/jrm.2023.363806.630464
HARVARD
مهدی پور, حسن. (1402). '«خودگرایی» سرشتی و «دیگرگرایی» اخلاقی در اندیشۀ عرفانی ابن عربی', مجله ادیان و عرفان, 56(1), pp. 9-28. doi: 10.22059/jrm.2023.363806.630464
VANCOUVER
مهدی پور, حسن. «خودگرایی» سرشتی و «دیگرگرایی» اخلاقی در اندیشۀ عرفانی ابن عربی. مجله ادیان و عرفان, 1402; 56(1): 9-28. doi: 10.22059/jrm.2023.363806.630464