هخالوت، خاستگاه نظریۀ دژ درون ترزا آویلایی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار، گروه فلسفه، ادیان و عرفان، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، تهران، ایران.

چکیده

ترزا آویلایی (1515-1582م)، نظریۀ دژ درون (عمارت‌های هفتگانه) را در زمینۀ سلوک به‌سوی خدا و نیلِ به وصال او مطرح کرده‌است. ازآنجاکه ترزا یک نظریه‌پرداز کلاسیک نیست، این سؤال پیش می‌آید که او در ارائه این نظریه، تا چه اندازه تحت ‌تأثیر هخالوت (تالارهای هفت‌گانه برای رسیدن به شهود خدا) بوده‌است؟ فرضیۀ این مقاله، اثرپذیری ترزا از هخالوت است و به‌استناد شواهد کافی، روشن می‌شود که ترزا در ارائه نظریه دژ درون، در ساختار، کاربست مفاهیم و اصطلاحات، در تأکید بر نقش نیایش در رسیدن به وصال و پشت‌سر گذاشتن موانع وصال، به‌طور مکرر به عهد عتیق، به‌ویژه کتاب حزقیال به‌عنوان یکی از منابع هخالوت، رجوع داشته و در نتیجه، از هخالوت اثر پذیرفته‌است. مقایسه هفت‌عمارت و هفت‌تالار، مشابهت‌های معناداری را نشان می‌دهد که همگی دلالت دارند بر اثرپذیری ترزا از هخالوت در ارائه نظریه دژ درون. هم عمارت‌ها و هم تالارها، شهود وحدت و وحدت شهود را هدف‌گذاری کرده‌اند، با این تفاوت که شهود را ترزا به وصال پیوند می‌دهد و هخالوت به دیدار. البته این‌ها به‌معنای آن نیستند که ترزا بر خوانش و مطالعه هخالوت تسلط داشته، بلکه او از ادبیات رایج عرفانی آویلا بهره برده که خود حاوی این اندیشه‌ها و آموزه‌ها بوده‌است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


  1. آویلایی، ترزا؛ طریقت کمال؛ ترجمه بخشعلی قنبری؛ قم؛ انتشارات دانشگاه ادیان و مذاهب؛ 1396.
  2. توفیقی، حسین؛ رازهای خنوخ؛ سایت بیگانگان باستانی؛ 1394.
  3. توفیقی، حسین؛ کتاب رازهای خنوخ؛ مجله هفت‌آسمان؛ شماره 3 و 4؛ 1378.
  4. حاج ابراهیمی، طاهره؛ عرفان یهودی و مکتب گنوسی؛ مجله هفت‌آسمان؛ شماره 17؛ 1382.
  5. دقیقیان، شیرین‌دخت؛ نردبانی به آسمان نیایشگاه در تاریخ و فلسفه یهود؛ تهران؛ نشر ویدا؛ 1379.
  6. شولم، گرشوم؛ گرایش‌ها و مکاتب اصلی عرفان یهود؛ ترجمه علیرضا فهیم؛ قم؛ دانشگاه ادیان و مذاهب؛ 1392.
  7. قنبری، بخشعلی؛ کاخ درون، عمارت‌های هفت‌گانه؛ مجله هفت‌آسمان؛ شماره 38؛ 1387.
  8. محمودی، ابوالفضل؛ مرکبه و عهد عتیق؛ مجله هفت‌آسمان؛ شماره 15؛ 1381.
  9. Ben Jochai, Simeon; The Sepher Ha-Zohar: or the book of Light; San Diego; Wisard's; Bookshelf and New York; Theosophical Publishing Company; 1980
  10. Frohlich, Mary; The Intersubjectivity of The Mystic; A Study of Teresa of Avila's Interior Castle; Atlanta & Georgia; Scholars Press; 1993
  11. Grafe, Hilda; The Story of Mysticism; Guild ford and London; 1966.
  12. Marcoulesco, Ilena; "Mystical Union", in: Encyclopaedia of Religions; (ed) Mircea Eliade, Vol.5; New York; McMillan 1987
  13. Gruenwald; Jewish Apocalypticism to the Rabbanic Period; New York; Macmillan Publishing Company; 1987
  14. Peers, Allison; "Introduction of Interior Castle"; The Complete Works; London & New York; Shed&Word; 1957
  15. Spencer Sidney; Mysticism in World Religion; Penguin Books; 1963
  16. Scholem, Gershom; “Merkabah Mystucism”; Encyclopaedia Judaica Jerusale; Ketroress; 1996
  17. Teresa of Avila; Interior Castle; (ed) Robert Van de Weyer; London Fount; 1995
  18. Teresa of Avila(1991), Life; Tr.E.Allison Peers; New York; Image Books Doubleday.
  19. Teresa of Avila; “Exclamation of the soul to God”; The Complete Works; London & New York; Shed &Word; TR. BY Allison Peers; 1957
  20. Tishby, Isaiah; The Wisdom of the Zohar: An Anthology of Texts; Oxford: Oxford University Press; 1989.