بررسی رویکرد تدبیرگرا در مواجهه با نقش‌های جنسیتی کتاب مقدس‏ با تاکید بر کلیسای اسقفی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار، گروه ادیان و عرفان، دانشکدۀ الهیات، دانشگاه الزهرا (س)، تهران، ایران

10.22059/jrm.2024.375130.630519

چکیده

بین دین و جنسیت ارتباطات مختلفی قابل تصور است که برگرفته از مخالفت و یا موافقت با نقش‌های تعیین‌شده جنسیتی در متون مقدس است. در عهدین و به خصوص نامه‌های پولس فرازهایی وجود دارد که در آن‌هاسلسه مراتب جنسیتی ترسیم شده که بر اساس آن درجه اجتماعی مردان بالاتر از زنان است. در مسیحیت شاهد رویکردهای مختلفی نسبت به این عبارات هستیم که بخشی از آنها با اهداف و مقاصد اجتماعی ابراز شده‌است. رویکرد تثبیت‌گرا خواهان مشروعیت‌بخشی به نقش‌های جنسیتی سنتی و تثبیت آن است و خوانش نص‌گرایانه از مفاهیم جنسی را مهم‌ترین راه‌کار در مقابله با جریانات سکولار و دین‌ستیز می‌داند. در این میان رویکرد موسوم به تدبیر‌گرا و تاکتیکال نیز وجود دارد. این رویکرد ضمن پایبندی به ساختارهای اصلی معنویتِ برآمده از کتاب مقدس و با فاصله‌گرفتن از فمینیسم افراطی، خواستار تغییراتی درون‌دینی است. در این مقاله مهم‌ترین تاکتیک‌های رویکرد تدبیرگرا با تاکید بر کلیسای اسقفی تبیین شده‌است که عبارتند از: توجیه آیات و فرازهای به ظاهر زن‌ستیز عهدین، استفاده از هرمنوتیک بازیابی و برجسته کردن شخصیت‌های مثبت مؤنث، تبیین شخصیت خداوند فارغ از جنسیت خاص، اعطای مناصب روحانی به زنان و ایجاد انجمن‌های منظم زنانه.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


باربور، ایان (1392) علم و دین، ترجمه پیروز فطورچی، تهران، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
پیگلز، الین (1394) انجیل‌های گنوسی، ترجمه ماشاء الله کوچکی میبدی، تهران، انتشارات علمی فرهنگی.
حسنی، سید علی (1397) بررسی مکاتب جدید الهیات مسیحی، قم، موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
دانستن، جی لاسلی (1381) آیین پروتستان، ترجمه عبدالرحیم سلیمانی اردستانی، قم، موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
رزماری، رادفورد رویتر (1382) زن در مسیحیت، ترجمه سید حسین عظیمی دخت، مجله هفت آسمان، سال پنجم، ش18، صص177-212.
ساشوکی، مارجوری (1382) الهیات فمینیستی در: مجموعه‌مقالات فمینیسم و دانش‌های فمینیستی، ترجمه بهروز جندقی؛ قم: دفتر مطالعات و تحقیقات زنان.
کونگ، هانس (1393) خدا در اندیشه فیلسوفان غرب، ترجمه حسن قنبری، قم، ادیان و مذاهب.
ــــــــــ (1389) زن در مسیحیت، ترجمه طیبه مقدم و حمید بخشنده، قم، ادیان و مذاهب.
لگنهاوسن، محمد (1383) سیاحت اندیشه در سپهر دین، قم، موسسه امام خمینی.
مک‌گراث، الیستر (1392) درسنامه الهیات مسیحی، ترجمه بهروز حدادی، قم، ادیان و مذاهب.
وی، جان بی‌(1375) تاریخ جامع ادیان، ترجمه علی اصغر حکمت، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی.
ویور، مری جو (1393) درآمدی به مسیحیت، ترجمه حسن قنبری، قم، ادیان و مذاهب.