نظریۀ رشد ایمانی فاولر به‌عنوان چارچوبی برای تربیت دینی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد یار گروه علوم تربیتی دانشگاه یزد

2 دانشجوی دکتری روان‌شناسی تربیتی دانشگاه خوارزمی

3 استادیار دانشکدۀ روان‌شناسی دانشگاه الزهرا

چکیده

روان‌شناسان مدل­های خوبی را برای درک رشد شناختی، رفتاری و روان­شناختی مطرح کرده‌اند، اما دکتر جیمز فاولر متخصص الهیات، بر این باور بود که مدلی ویژه برای رشد ایمانی تدوین نشده است. وی نظریۀ رشد ایمانی خود را براساس نظریه­های رشدی پیاژه، اریکسون و کلبرگ و مباحثه­های دینی در زمینۀ ایمان که تیلیش[1]، نی­بوهر[2] و اسمیت[3] بیان کرده بودند، بنا نهاد و آن را مراحل رشد ایمانی[4] نامید. نظریۀ فاولر از طریق گوش‌دادن به زندگی سیصدوپنجاه‌وهفت مصاحبه‌شونده بین سال­های 1972 تا 1981 پدید آمده است. فاولر پس از مصاحبه‌های متعدد با آزمودنی­ها، به این نتیجه رسید که رشد ایمان که همان رشد ایجاد معنا است، پدیده­ای جهانی و انسانی بوده و تا حدی ذاتی و غریزی است. او همچنین نشان داد که رشد ایمانی، مسیری رشدی، فکری، شناختی و پیش­بینی‌پذیر را دنبال می­کند. با اینکه دامنۀ گسترده‌ای از محققان خارجی به این نظریه توجه نشان داده‌اند، پیچیدگی­های آن سبب شده چالش­های نظری، اخلاقی و عملی زیادی به‌همراه داشته باشد. با توجه به اینکه در ایران این نظریه بسیار مهجور مانده است، در این مقاله کوشش شده درک بهتری از آن فراهم آید. ازاین‌رو ابتدا تعریف ایمان، و سپس مراحل رشد ایمانی از نگاه فاولر به‌تفصیل بررسی شده و درنهایت انتقادهای وارد بر این نظریه بیان می‌شود. به‌نظر می‌رسد این نظریه که شامل یک پیش‌مرحله و شش مرحله است، به‌عنوان ساختاری برای تدوین نظریۀ رشد دینی- ایمانی مطابق با آموزه­های اسلامی- شیعی راهگشا باشد.



[1] . Tillich


[2] . Neibuhr


[3] . Smith


[4] . stages Of Faith Development

کلیدواژه‌ها


[1] رسولی، رویا و سلطانی گردفرامرز، سمیه (1391). مقایسه و رابطۀ جهت‌گیری مذهبی و عمل به باورهای دینی با سازگاری زناشویی در طلاب و دانشجویان. فصلنامۀ خانواده‌پژوهی، شمارۀ 32، ص427.
 
[2]  مهدوی کنی، م ( 1387). دین و سبک زندگی. تهران انتشارات دانشگاه امام صادق.
[3] یگانه، طیبه؛ حسین خانزاده، عباسعلی؛ غفاری، طاهره و کاظمی، ملیحه (1391(. رابطۀ دینداری در کار  با تعهد سازمانی و خودنظارتی، مجموعه مقالات دومین همایش ملّی دانشجویی روان‌شناسی، مشاوره و دین صص 782-778.
 
 
[4]   Fowler, J. W (2004). faith development at 30: naming the challenges of faith in a new millennium.        Religious Education, Vol. 99 No. 4.
[5]   Parker, S. (2006). Measuring faith development. Journal of Psychology and Theology, 34, 4, 337-
      348.
 [6]  Ervin, T. M. (2001). Encouraging the spiritual development of counseling students and supervisees using fowler’s stages of faith development, Ohio university, from Eric database.
 
[7]    Fowler, J. W., and Dell, M. L. (2004). Stages of faith and identity: Birth to teens. Child and                        A dolescent Psychiatric Clinics of North America, 13, 17–34.
[8]   Stanard, R., and Painter, L. (2004). Using a faith development model in collage counseling.    College Student Affairs Journal, 23, 2, 197-207.
[9]   Bridges, L. J., and Moore, K. A. (2002). Religion and Spirituality in Childhood and Adolescence.     Child trends. 
[10]   Weiss Ogden, K. R., & Sias, S. M. (2010).  An integrative spiritual development model of supervision  for  counselors-in-training. http:// counseling out fitters.com/ vistas/ vistas10/ Article_44.
[11]  Neuman, M. E. (2011). Addressing Children's Beliefs Through Fowler's Stages of Faith. Journal of Pedatric Nursing, 26, 44-50.
[12]   Parker, S. (2009). Faith development theory as a context for supervision of spiritual and religious issues. Counselor Education and Supervision, 49, 1, 39-53.
 
[13] Compton, D. M. (2008). Faith development in young children؛ A qualitative study of gender differences. Doctoral dissertation, university of south Carolina.
 
 [14] Corcoran, Henry A. (2007). A synthesis of narratives: Religious undergraduate students making meaning in the context of secular research university. Doctoral dissertation in philosophy, university of Denver.
 
[15] Brabley, L. R. (1983). An exploration of the relationship between fowler’s theory of faith development and myers briggs personality type. Doctoral dissertation, ohio state university.
[16]  Small, L. J. (2008). College student religious affiliation and spiritual identity: A qualitative study.Doctoral dissertation, University of Michigan.
 
[17]  Parra,A.  Manuel, J.C. (2014). Changes Resulting from Paranormal/Spiritual Experiences and   their Effects on People’s Wellbeing. Journal for the Study of Spirituality 4, 73-82.
 
 [18] Schramm, D. G., Marshall, J. P., Harrls, V. W., & Lee, T. R. (2012). Religiosity, Homogamy, and    marital adjustment: An examination of newlyweds in first marriages and remarriages. Journal of Family  Issues,33,8567-1571.
.
[19] Nicoline F,B.G . Uwland- Sikkema,  Visser.A. (2014). How Spirituality Helps Cancer Patients  with the Adjustment to their Disease. Journal of Religion and Health.
Online publication date: 19-Apr-2014.
[20]  Walker,A.G.(2012). The Relationship between the Integration of Faith and Work with Life and Job Outcomes. Journal of Business Ethics, 12(3) 453-461.
[21]  Anokhin, S., & Schulze, W. S.(2009). Entrepreneurship, innovation, and corruption. Journal of Business Venturing, 24(5),465-476.
 
 [22] Valerie Michaelson, Peter Robinson, William Pickett. (2014). Participation in Church or             Religious Groups and its Association with Health: A National Study of Young Canadians. Journal   of Religion and Health53, 1353-1373. Online publication date: 1-Oct-2014.